Zmiany edukacyjnych aspiracji Polaków w okresie transformacji systemowej

Abstract

Analiza przemian postaw i aspiracji edukacyjnych Polaków i wybieranych przez nich strategii edukacyjnych w okresie transformacji systemowej jest zasadniczym celem artykułu. Kierunek zachodzących zmian w tym obszarze jest – jak wykazano – determinowany głównie przez proces merytokratyzacji postaw społecznych. Związany jest on z utrwalaniem się zasad liberalnego rynku pracy i poszerzaniem oferty instytucji edukacyjnych. Wyniki badań opinii publicznej potwierdzają istotny wzrost znaczenia wykształcenia, kwalifikacji i umiejętności jednostek w odniesieniu sukcesu nie tylko w sferze gospodarczej, ale także w osiągnięciu prestiżu społecznego i satysfakcji osobistej. Jednakże zbyt masowe i niekontrolowane rozszerzenie podaży usług szkolnictwa wyższego może prowadzić do obniżenia poziomu i jakości kształcenia i zatrzymania się tendencji merytokratycznej.

The main objective of the paper is to analyse the changes in the attitudes and educational aspirations of the Polish citizens, and their preferred educational strategies, that could be observed in the transformation period. As shown in the paper, the direction of change in this area is mainly determined by the process of implementing meritocracy in the Polish society. This tendency is related to the consolidation of the liberal labour market on the one hand, and the expanding offer of various educational institutions on the other. Poll results confirm a significant increase in the perceived importance of education, skills and abilities in pursuit of individual success, not only in the economic dimension, but also for achieving social prestige and personal satisfaction. However, the massive and uncontrolled expansion of the supply of higher education services can adversely affect the quality of education and stifle the meritocratic tendencies.