REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

  1. Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku
  2. Czasopisma naukowe / Journals
  3. Studia Sieci Uniwersytetów Pogranicza
  4. Studia Sieci Uniwersytetów Pogranicza, 2025, tom 9

Szukanie zaawansowane
  • Zespoły i Kolekcje


  • Zaloguj się
  • Zarejestruj się
  • Mój RUB
  • FAQ
  • Polityka
  • Regulamin
  • DOI
  • Instrukcja
  • Aspekty prawne
  • Open Access
  • Archiwum


  • Kontakt
  • O Dspace
  • Strona Biblioteki
  • Strona Uczelni



    • Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/19556
    Pełny rekord metadanych
    Pole DCWartośćJęzyk
    dc.contributor.authorWróblewska, Urszula-
    dc.contributor.authorTamašunienė, Rita-
    dc.date.accessioned2025-12-30T11:05:15Z-
    dc.date.available2025-12-30T11:05:15Z-
    dc.date.issued2025-
    dc.identifier.citationStudia Sieci Uniwersytetów Pogranicza, T. 9, 2025, s. 400-414pl
    dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11320/19556-
    dc.description.abstractGoal – The aim of this article is to present the beginnings of Macierz Szkolna and to discuss its main areas of activity in the interwar period (1918-1939) in the Vilnius Region. Research methodology – An archival and library search was conducted, and a review of the literature was performed. The article is based mainly on the preserved archival sources deposited in the archives of the Lithuanian Central State Archives. Score/results – The research findings reveal the essence of the Educational Society in the eastern territories and the role the organisation played in the Vilnius region. To operate effectively, the Educational Society carried out tasks such as educating children, establishing schools, conducting training courses, and assisting in the dissemination of education. Originality/value – Issues related to the activities of the Macierz Szkolna (School Society) in Poland are of interest to researchers, but not in the Vilnius region during the interwar period. This article is an attempt to take a closer look at the activities of the Macierz Szkolna – an organisation that contributed to reducing illiteracy levels in the Vilnius region.pl
    dc.language.isoenpl
    dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu w Białymstokupl
    dc.subjectMacierz Szkolna Societypl
    dc.subjectinterwar Vilnius regionpl
    dc.subjectsocial organisationspl
    dc.subjectinterwar educationpl
    dc.subjectinterwar periodpl
    dc.titleThe Beginnings of Macierz Szkolna – the Association of Polish School Teachers in Lithuania: An Overview of the Issuepl
    dc.typeArticlepl
    dc.rights.holder© Copyright by Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2025pl
    dc.identifier.doi10.15290/sup.2025.09.25-
    dc.description.EmailUrszula Wróblewska: u.wroblewska@uwb.edu.plpl
    dc.description.EmailRita Tamašunienė: ritatamasuniene@gmail.compl
    dc.description.AffiliationUrszula Wróblewska - University of Bialystokpl
    dc.description.AffiliationRita Tamašunienė - Seimas of the Republic of Lithuaniapl
    dc.description.references“Głos Poranny: dziennik społeczny, polityczny i literacki”, 1936, No. 130(7).pl
    dc.description.references“Kurier Wileński. Niezależny dziennik demokratyczny”, 1936, No. 123.pl
    dc.description.referencesDzieło samopomocy narodowej. Polska Macierz Szkolna 1905–1935, J. Stemler (ed.), Warszawa 1935.pl
    dc.description.referencesGrabski S., 1927, Szkoła na ziemiach wschodnich: W Obronie ustawy szkolnej z 31 lipca 1924 r., Warszawa.pl
    dc.description.referencesMały Rocznik Statystyczny, Warszawa, 1937.pl
    dc.description.referencesPaństwowa Szkoła Przemysłowo-Handlowa Żeńska im. E. Dmochowskiej w Wilnie, Warszawa 1929.pl
    dc.description.referencesPoczątki Macierzy Polska Macierz Szkolna na Wołyniu, Równe 1938.pl
    dc.description.referencesPolska Macierz Szkolna na Polesiu, Warszawa 1939.pl
    dc.description.referencesRocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1927.pl
    dc.description.referencesRocznik Statystyczny Wilna, 1921–1928, Wilno 1930.pl
    dc.description.referencesSędek J., Stankiewicz J., 1939, Działalność Polskiej Macierzy Szkolnej na Polesiu, [in]: Polska Macierz Szkolna na Polesiu, Warszawa, pp. 27–28.pl
    dc.description.referencesSprawozdanie z działalności Zarządu Polskiej Macierzy Szkolnej Z.W. za rok 1930/1931, LCVA, ap. 23, b. 1594, l. 107–122pl
    dc.description.referencesStatut. Regulaminy i przepisy biurowości i księgowości Polskiej Macierzy Szkolnej, Warszawa 1930.pl
    dc.description.referencesStatut Polskiej Macierzy Szkolnej Z.W., Wilno 1927.pl
    dc.description.referencesStemler J., 1926, Polska Macierz Szkolna: szkic historyczno-sprawozdawczy z 20-lecia działalności 1905–1925, Warszawa.pl
    dc.description.referencesStemler J., 1934, Polska Macierz Szkolna, [in:] Nasza walka o szkołę polską, Vol. II, B. Wroczyński (ed.), Warszawa, pp. 224.pl
    dc.description.referencesTowarzystwo Katolickie Szkoły Polskiej, Odezwa. [Inc.:] Obok Wiary, najdroższym skarbem każdego narodu jest jego język, a największą potrzebą narodu jest oświata [...], Wilno, 1916.pl
    dc.description.referencesWareński A., 1929, Almanach szkolnictwa ziemi wileńskiej 1919–1925, Wilno.pl
    dc.description.referencesZarząd Główny Polskiej Macierzy Szkolnej, 1936, O ziemie wschodnie. Potrzeby oświatowe, Warszawa.pl
    dc.description.referencesDane statystyczne Stowarzyszenia Nauczycieli Polskich Szkół na Litwie “Macierz Szkolna”, 2018, Wilno.pl
    dc.description.referencesDokumenty dotyczące Macierzy Szkolnej na Litwie. Strona internetowa Macierzy Szkolnej na Litwie, https://www.macierz.lt [date of access: 20.07.2025].pl
    dc.description.referencesGąsiorowski A., 2014, Z dziejów szkolnictwa polskiego na Wileńszczyźnie w latach międzywojennych, “Komunikaty Mazursko‑Warmińskie”, No. 1/283, pp. 65–88.pl
    dc.description.referencesGóralski J., 1999, Polska Macierz szkolna jako instytucja wychowania obywatelskiego, Toruń.pl
    dc.description.referencesGóralski J., 2000, Wizerunek działacza kulturalno-oświatowego w poglądach reprezentantów Polskiej Macierzy Szkolnej do roku 1939, Toruń.pl
    dc.description.referencesKamilewicz-Rucińska D., 2017, Polska Walka o szkolnictwo polskie na Litwie (1945–2000), “Rocznik SNPL”, No. 17, pp. 121–139.pl
    dc.description.referencesKryńska E., 2000, Polska Macierz Szkolna ziem wschodnich w okresie II Rzeczypospolitej, “Przegląd Historyczno-Oświatowy”, No. 1–2, pp. 83–100.pl
    dc.description.referencesKuczyński A., 2015, Bronisław Piłsudski (1866−1918) zesłaniec i badacz kultury ludów Dalekiego Wschodu, “Niepodległość i Pamięć”, No. 22/2(50), pp. 7–93.pl
    dc.description.referencesKwiatkowski J., 1990–2024, Artykuły i wywiady opublikowane w “Kurierze Wileńskim”, „Nasza Gazeta”, materiały ZPL.pl
    dc.description.referencesKwiatkowski J. (ed.), 2015, Na straży oświaty polskiej na Litwie, Wilno.pl
    dc.description.referencesLietuvos statistikos departamentas, 2019, Gyventojų ir būstų surašymai, https://osp.stat.gov.lt/gyventoju-ir-bustu-surasymai1 [date of access: 2.04.2019].pl
    dc.description.referencesŁupiński Józef, 2021, Ukaz tolerancyjny cara Mikołaja II z 17/30 kwietnia 1905 roku, “Saeculum Christianum”, No. 8(1), pp. 183–200.pl
    dc.description.referencesMarkiewiczowa H., 1978, Problemy likwidacji analfabetyzmu w działalności oświatowej Polskiej Macierzy Szkolnej w latach 1918–1939, “Rozprawy z Dziejów Oświaty”, No. 21, pp. 189–212.pl
    dc.description.referencesMarkiewiczowa H., 1991, Funkcja oświatowa i wychowawcza Polskiej Macierzy Szkolnej, [in:] Oświata, szkolnictwo i wychowanie w latach II Rzeczypospolitej, K. Poznański (ed.), Lublin.pl
    dc.description.referencesMarkiewiczowa H., 1994, Nauczyciele kresowych szkół powszechnych Polskiej Macierzy Szkolnej w dwudziestoleciu międzywojennym, “Przegląd Historyczno-Oświatowy”, No. 3–4, pp. 249–258pl
    dc.description.referencesMarkiewiczowa H., 1994, Upowszechnianie i popularyzacja wiedzy w działalności oświatowej Polskiej Macierzy Szkolnej (1916–1939), “Seminare. Poszukiwania naukowe”, No. 10, pp. 223–228.pl
    dc.description.referencesMarkiewiczowa H., 1998, Polska Macierz Szkolna. Geneza i początki działalności, [in:] Idea w edukacji narodowej i chrześcijańskiej. Ludzie, idee, instytucje, M. Żmichrowska (ed.), Niepokalanów, pp. 113–129.pl
    dc.description.referencesMarkiewiczowa H., 2016, Rzecz o Polskiej Macierzy Szkolnej, Warszawa.pl
    dc.description.referencesMauersberg S., 1988, Komu służyła szkoła w drugiej Rzeczypospolitej? Społeczne uwarunkowania dostępu do oświaty, Wrocław.pl
    dc.description.referencesMauersberg S., 1996, Wykonywanie obowiązku szkolnego w niepodległej Polsce w latach 1918–1939,, “Rozprawy z dziejów oświaty”, No. 37, pp. 155–176.pl
    dc.description.referencesMeducka M., 2006, Polska Macierz Szkolna na Kielecczyźnie w latach 1905–1939, “Studia Filologiczne Akademii Świętokrzyskiej”, No. 19.pl
    dc.description.referencesMichalska I., 2019, Nauczyciel w początkach niepodległej Polski, “Szkoła powszechna”. O przymiotach, obowiązkach i profesjonalizacji wychowawców młodego pokolenia, “Forum Pedagogiczne”, No. 9(1), pp. 33–44.pl
    dc.description.referencesRoczniki statystyczne i sprawozdania Polskiej Macierzy Szkolnej z lat 1990–2024, Archiwum Macierzy Szkolnej, Stowarzyszenie Nauczycieli Polskich na Litwie.pl
    dc.description.referencesRoszkowski W., 1992, Historia Polski 1914–1991, Warszawa.pl
    dc.description.referencesSrebrakowski A., 2019, Elementy pamięci o Józefie Piłsudskim w Wilnie i na Wileńszczyźnie w latach 1935–1939, “Regiony i pogranicza”, No. 6–7, pp. 137–154.pl
    dc.description.referencesSurwiło J., 1992, Wileńskimi śladami Józefa Piłsudskiego, Wilno.pl
    dc.description.referencesSzabat B., 2001, Walka o szkołę polską w okresie rewolucji 1905–1907 w Guberni Kieleckiej, Kielce.pl
    dc.description.referencesSzczurowski M., 2012, Źródła konfliktu litewsko-polskiego, “Studia orientalne”, No. 1(1), pp. 170–191.pl
    dc.description.referencesZięba M., 1990, Eliza Orzeszkowa jako księgarz i wydawca, “Prace Monograficzne WSP w Krakowie”, Vol. 107, W świecie Elizy Orzeszkowej, pp. 191–209.pl
    dc.identifier.eissn3072-1148-
    dc.description.volume9pl
    dc.description.firstpage400pl
    dc.description.lastpage414pl
    dc.identifier.citation2Studia Sieci Uniwersytetów Pograniczapl
    dc.identifier.orcid0000-0003-3585-3903-
    dc.identifier.orcid0009-0005-4046-8614-
    Występuje w kolekcji(ach):Artykuły naukowe (WNoE)
    Studia Sieci Uniwersytetów Pogranicza, 2025, tom 9

    Pliki w tej pozycji:
    Plik Opis RozmiarFormat 
    SUP_9_2025_U_Wroblewska_R_Tamasuniene_The_Beginnings_of_Macierz_Szkolna.pdf303,26 kBAdobe PDFOtwórz
    Pokaż uproszczony widok rekordu Zobacz statystyki


    Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)