Obcość i strach – o stosunku francuskich elit politycznych lat 1830–1851 do paryskich warstw ludowych

Abstract

W okresie monarchii lipcowej we Francji klasy ludowe jedynie w nikłym stopniu uczestniczyły w życiu politycznym. Stanowiły one pole zainteresowań burżuazji i warstw rządzących, jednocześnie jednak wyraźnie rosło poczucie obcości między ubogimi a bogatszymi mieszkańcami miast. Owo ­poczucie obcości przerodziło się w 1848 roku, w momencie wkroczenia warstw ludowych do polityki, w nasilający się strach. Przyczyn tegoż strachu sporej części rządzącej w II Republice elity i – szerzej – warstw wyższych należy szukać z jednej strony w specyfice ówczesnej ludowej, robotniczej obyczajowości, dobrze widocznej w klubach politycznych, z drugiej zaś w aktach rewolucyjnej przemocy ludu. Kluczowym momentem był 15 V 1848 r., gdy tłum paryżan po raz pierwszy wdarł się do budynku parlamentu. Wydarzenie to uruchomiło trudną do zatrzymania spiralę nieufności wobec robotników, postrzeganych jako niebezpieczni rewolucjoniści. Elementami tej spirali były m.in.: stłumienie czerwcowego powstania robotniczego nad Sekwaną, kolejne antyrobotnicze ustawy, włącznie z pozbawieniem w roku 1850 istotnej części robotników prawa głosu. Ostatecznie polityka oparta na strachu doprowadziła do klęski całej II Republiki i zamachu stanu Ludwika Napoleona Bonaparte. Winę za to ponoszą tak konserwatywni politycy, którzy pozwolili na to, by strach zdominował ich myślenie polityczne, jak i rewolucjoniści wraz z częścią ludu Paryża, którzy te obawy wywoływali.

During the July Monarchy in France, the lower classes, participated only marginally in political life. They were of interest to the bourgeoisie and the ruling classes, but at the same time, there was a growing sense of alienation between the poor and the wealthier inhabitants of cities. This sense of alienation turned into intensifying fear in 1848, when the lower classes entered politics. The reasons for this fear among a large part of the ruling elite of the Second Republic and, more broadly, the upper classes, can be found, on the one hand, in the specific nature of the popular, working-class customs of the time, clearly visible in political clubs, and, on the other hand, in acts of revolutionary violence by the people. The key moment was May 15, 1848, when a crowd of Parisians stormed the parliament building for the first time. This event triggered an unstoppable spiral of distrust towards workers, who were perceived as dangerous, revolutionaries. Elements of this spiral included the suppression of the June workers’ uprising on the Seine, and successive anti-worker laws, including the deprivation of voting rights for a significant portion of workers in 1850. Ultimately, this policy based on fear led to the defeat of the entire Second Republic and the coup d’état by Louis Napoleon Bonaparte. The blame for this lies both with conservative politicians, who allowed fear to dominate their political thinking, and with revolutionaries and part of the Parisian population, who provoked these fears.