Nadrzędna rola Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w postanowieniach konstytucji z 23 kwietnia 1935 roku

Abstract

Artykuł zatytułowany Nadrzędna rola Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w postanowieniach konstytucji z 23 kwietnia 1935 roku stanowi formalno­‑dogmatyczną analizę pozycji ustrojowo­‑prawnej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w tym charakteru jego kompetencji i uprawnień zwierzchnich w stosunku do centralnych, konstytucyjnych organów państwa, tj. rządu, sejmu, senatu, sądów, sił zbrojnych i kontroli państwowej. Konstytucja wyróżniała w tym zakresie dwie formy aktów urzędowych prezydenta – dekrety i zarządzenia dotyczące kontroli nad sejmem, senatem i rządem, uprawnienia w obszarze sądownictwa, kontroli państwowej, polityki zagranicznej i sił zbrojnych. Wymagało to przeprowadzenia badań nie tylko na podstawie postanowień konstytucji z 23 kwietnia 1935 roku, ale także na wydanych z jej upoważnienia dekretów, ustaw i rozporządzeń kierowanych przede wszystkim do organów ustawodawczych, wykonawczych, sądowniczych i kontrolnych. Analiza historycznoprawna wyżej wymienionych aktów, po przeprowadzeniu wnikliwej interpretacji, pozwoliła dostrzec aktywną rolę prezydenta w nowych ramach ustrojowych państwa. Dokładne odtworzenie uwarunkowań ich stanowienia, a także praktyki ich stosowania, w tym skutków prawnych, jakie wywarły na praktykę działania w zakresie ich konstytucyjnych obowiązków i uprawnień, pozwalały zaobserwować aktywną, nadrzędną, przez to kluczową rolę głowy państwa w warunkach obowiązywania konstytucji z 1935 roku. Celem niniejszego artykułu było więc przedstawienie wyników badań obrazujących elementy nadrzędności ustrojowo­‑prawnej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w postanowieniach konstytucji kwietniowej z 1935 roku.

The following article entitled The Superior Role of the President of the Republic of Poland in the Provisions of the Constitution of 23 April 1935 is a formal and dogmatic analysis of the constitutional and legal position of the President of the Republic of Poland, along with his competences and superior powers concerning the central, constitutional bodies of the state, i.e. the Government, the Parliament, the Senate, the Courts, the Armed Forces and the State Control. In this matter, the Constitution distinguished two forms of the official acts of the President – decrees and orders regarding control over the Parliament, the Senate and the Government, powers in the area of the judiciary, the State Control, foreign policy and the Armed Forces. It required conducting research not only on the provisions of the Constitution of 23 April 1935, but also on decrees, acts and regulations issued under its authorization, addressed mainly to legislative, executive, judicial and control bodies. The historical and legal analysis of the acts mentioned above, after conducting a thorough interpretation, allowed for noticing the active role of the President in the new constitutional framework of the state. The exact reconstruction of the conditions for their establishment, as well as the practice of their application, including the legal effects they had on the practice of acting within their constitutional duties and powers, showed the active, superior, and therefore the key role of the Head of State in the conditions of the Constitution of 1935. The aim of this article was to present the results of research illustrating the elements of the constitutional and legal superiority of the President of the Republic of Poland in the provisions of the April Constitution of 1935.