Państwa nieprzyjazne Rosji w wymiarze prawnopolitycznym

Abstract

Rosjanie od czasów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) mają silną potrzebę posiadania wrogów oraz ugruntowaną wizję podzielonego świata. Do momentu zakończenia zimnej wojny wrogość Rosjan była ukierunkowana na Zachód. W okresie pozimnowojennym dotychczasową wrogość zastąpiła powściągliwość oraz nieufność we wzajemnych relacjach, zwłaszcza w obliczu zbliżania się Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) do granic Rosji. Aneksja Krymu przez Rosję doprowadziła do znacznego oziębienia stosunków pomiędzy Rosją a światem zachodnim, który zdecydował się na wdrożenie wobec niej sankcji, nie tylko w wymiarze ekonomicznym, lecz także politycznym. Wrogość przybrała wtedy zupełnie inny wymiar, a Rosja zaczęła postrzegać Zachód jako realne zagrożenie. Na skutek zaostrzenia sankcji w wyniku napaści Rosji na Ukrainę w Rosji nastąpiła eksplozja retoryki antyzachodniej. Jej skutkiem było wprowadzenie do koncepcyjnych dokumentów rosyjskiej polityki zagranicznej pojęć „nieprzyjazne/wrogie państwa” i „nieprzyjazne/wrogie działania” oraz ogłoszenie list państw nieprzyjaznych Rosji. W artykule zostały przywołane i poddane analizie dokumenty o charakterze politycznym oraz prawnym, w których pojawiły się wspomniane pojęcia. Wśród nich znalazły się dwie koncepcje polityki zagranicznej Rosji, z 2016 i 2023 roku, oraz akty prawne, na podstawie których zostały powołane do życia listy państw podejmujących wobec Rosji nieprzyjazne działania. Zostały one wydane po aneksji ukraińskiego Krymu przez Rosję. W tekście zostały także przywołane wypowiedzi prezydenta Federacji Rosyjskiej w odniesieniu do sposobu rozumienia przez niego pojęcia „nieprzyjazne państwa”.

Since the USSR, Russians have had a strong need for having enemies and a wellestablished vision of a divided world. Until the end of the Cold War, Russian hostility was directed towards the West. In the post-Cold War period, the earlier hostility has been replaced by restraint and distrust in mutual relations, especially with NATO approaching Russia’s borders. Russia’s annexation of Crimea led to a significant cooling of Russia’s and the Western world relations, which resulted in imposing of sanctions, not only economic but also political, on Russia. Then the hostility took on a completely different dimension and Russia began to see the West as a real threat. As a result of the tightening of sanctions following Russia’s attack on Ukraine, anti-Western rhetoric increased in Russia. The result was the introduction of the terms “unfriendly/hostile states” and “unfriendly/hostile actions” into Russian foreign policy conceptual documents and the promulgation of the lists of states hostile to Russia. The article cites and analyses documents of a political and legal nature containing the above-mentioned concepts. Among them there were the two Russian foreign policy concepts of 2016 and 2023, as well as the legal acts on the basis of which the lists of states taking unfriendly actions towards Russia were created. These were issued after Russia’s annexation of Ukraine’s Crimea. The text also refers to the statements made by the President of the Russian Federation with regard to how he understands Russia’s foreign policy.