Naprawienie szkody wyrządzonej w związku z leczeniem na zasadzie słuszności. Rzecz o dawnym art. 419 k.c.

Abstract

Artykuł podejmuje problematykę kompensacji szkód medycznych powstałych w wyniku leczenia pacjenta na podstawie zasady słuszności. Koncertuje się na okresie obowiązywania ustawy o odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych oraz następnie art. 419 k.c. W latach 1956–2004 polskie ustawodawstwo zwykłe, a z nim praktyka orzecznicza umożliwiały potencjalne zastosowanie zasady słuszności do naprawienia szkód wyrządzonych przy wykonywaniu władzy publicznej. Okres Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej charakteryzował się na tym obszarze jednolitym podejściem do indemnizacji szkód doznanych przez obywateli. Nieistotne było, czy dana szkoda wyrządzona została w związku z działaniem funkcjonariuszy państwa w obszarze dominium czy imperium. Pozwoliło to – na skutek zaliczenia przedstawicieli służby zdrowia do kategorii funkcjonariuszy państwa – na szersze niż współcześnie zastosowanie zasady słuszności do naprawienia szkód wyrządzonych w związku z leczeniem. Stosując w artykule metodę historycznoprawną oraz dogmatycznoprawną, wsparte analizą orzecznictwa sądowego, poddano analizie znaczenie i zakres zastosowania zasady słuszności w indemnizacji szkód medycznych. Celem artykułu jest ukazanie znaczenia art. 419 k.c., a następnie skutku jego uchylenia dla praktyki sądowej w obszarze naprawienia szkód wyrządzonych przy leczeniu.

The article addresses the issue of compensation for medical damages arising from the treatment of patients based on the principle of equity. It focuses on the period of the application of the Act on State Liability for Damages Caused by State Officials, and later, Article 419 of the Polish Civil Code. Over a period of approximately 50 years (from 1956 to 2004), the Polish ordinary legislation, alongside the judicial practice, allowed for the broad application of the principle of equity in compensating damages caused by the exercise of the public authority. The period of the Polish People’s Republic was characterised by a unified approach to indemnifying damages suffered by citizens. It was irrelevant whether the damage was caused by the state officials’ actions in the domain or in the imperium sphere. This approach allowed, by classifying healthcare professionals as state officials, for a wider application of the principle of equity in compensating damages arising from medical treatment than is the case today. Using a historical-legal method and doctrinal analysis, supported by the case law analysis, the article examines the significance and scope of the application of the principle of equity in the indemnification of medical damages. The aim of the article is to highlight the importance of Article 419 of the Polish Civil Code and the consequences of its repeal for judicial practice in the area of compensation for damages caused during medical treatment.