REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/19387
Pełny rekord metadanych
Pole DCWartośćJęzyk
dc.contributor.authorProkop, Krzysztof-
dc.date.accessioned2025-12-10T10:12:01Z-
dc.date.available2025-12-10T10:12:01Z-
dc.date.issued2025-
dc.identifier.citationMiscellanea Historico-Iuridica, T. 24, Z. 1, 2025, s. 216-235pl
dc.identifier.issn1732-9132-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11320/19387-
dc.description.abstractW Szwajcarii uprawnienia nadzwyczajne organów państwowych realizowane na podstawie konstytucji, a w razie potrzeby bez podstawy konstytucyjnej, przyjmują postać prawa konieczności (Notrecht), które stanowi odpowiednik stanu nadzwyczajnego w innych państwach. Konstytucjom Konfederacji Szwajcarskiej (z 1874 roku i obecnie obowiązującej konstytucji z 1999 roku) nieznana jest bowiem instytucja stanu nadzwyczajnego w takim kształcie, jaka występuje w innych państwach europejskich. Wynika to głównie z faktu, że w dziewiętnastowiecznej Szwajcarii nie przyjął się stan oblężenia, wywodzący się z okresu rewolucji francuskiej. Zagrożenia związane z wybuchem pierwszej i drugiej wojny światowej przyczyniły się do wypracowania koncepcji konieczności, która ma legitymizować działania organów państwowych (zwłaszcza Rady Federalnej) w warunkach uzasadniających w innych państwach wprowadzenie stanu nadzwyczajnego. Dwukrotnie (w 1914 i 1939 roku) Rada Federalna otrzymała od Zgromadzenia Federalnego upoważnienie do podejmowania wszelkich koniecznych środków, również o charakterze ustawodawczym, w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa (Vollmachtenregime). Krytyka tego stanu rzeczy przyczyniła się do ulepszenia konstrukcji ustawodawstwa pilnego, dzięki któremu parlament może podejmować w razie potrzeby szybkie działania legislacyjne. Ustawodawstwo pilne znane było już w pierwotnej wersji konstytucji z 1874 roku, niemniej dopiero w roku 1949 nadano mu postać, która została przejęta w konstytucji z 1999 roku. Rada Federalna została ponadto upoważniona w obecnie obowiązującej konstytucji do wydawania rozporządzeń nadzwyczajnych.pl
dc.description.abstractIn Switzerland extraordinary powers exercised on the basis of the constitution, and, if necessary, without a constitutional basis, have taken the form of the law of necessity (Notrecht), which is the equivalent of the state of emergency in other countries. The constitutions of the Swiss Confederation (from 1874 and the currently applicable constitution of 1999) are unknown to the institution of the state of emergency in the form that occurs in other European countries. This is mainly due to the fact that in the nineteenth-century Switzerland, the state of siege, which originated from the period of the French Revolution, was not adopted. The threats related to the outbreak of World War I and II contributed to the development of the concept of necessity, which is to legitimise the actions of state bodies (especially the Federal Council) in conditions that justify the introduction of a state of emergency in other countries. On two occasions (in 1914 and 1939) the Federal Council received authorisation from the Federal Assembly to take all the necessary measures, including legislative measures, in order to ensure state security (Vollmachtenregime). Criticism of this state of affairs contributed to the improvement of the design of urgent legislation, which enables the parliament to take rapid legislative action if necessary. Urgent legislation was already known in the original version of the constitution of 1874, but it was not until 1949 that it was given the form that was adopted in the constitution of 1999. The Federal Council was also authorised in the current constitution to issue emergency regulations.pl
dc.language.isoplpl
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu w Białymstokupl
dc.rightsUznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)pl
dc.rights.urihttps://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl-
dc.subjectkonstytucja Szwajcariipl
dc.subjectprawo koniecznościpl
dc.subjectRada Federalnapl
dc.subjectZgromadzenie Federalnepl
dc.subjectstan nadzwyczajnypl
dc.subjectSwiss constitutionpl
dc.subjectlaw of necessitypl
dc.subjectFederal Councilpl
dc.subjectFederal Assemblypl
dc.subjectstate of emergencypl
dc.titleKonieczność jako legitymizacja działań organów państwowych w Szwajcariipl
dc.title.alternativeNecessity as a Legitimization of the Actions of State Bodies in Switzerlandpl
dc.typeArticlepl
dc.rights.holderUznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)pl
dc.identifier.doi10.15290/mhi.2025.24.01.10-
dc.description.Emailkrzysztof.prokop@uws.edu.plpl
dc.description.AffiliationUniwersytet w Siedlcachpl
dc.description.referencesAleksandrowicz Maciej, System prawny Szwajcarii. Historia i współczesność, Białystok 2009.pl
dc.description.referencesBellanger François, Droit de nécessité et état d’exception, [w:] Verfassungsrecht der Schweiz, red. Daniel Thürer, Jean-François Aubert, Jörg Paul Müller, Zürich 2001, s. 1261–1271.pl
dc.description.referencesBundesbeschluss betreffend Massnahmen zum Schutze des Landes und zur Aufrechthaltung der Neutralität (Vom 3. August 1914), “Eidgenössische Gesetzsammlung” 1914, nr 25.pl
dc.description.referencesBundesverfassung der Schweizerischen Eidgenossenschaft vom 18. April 1999 (Stand am 3. März 2024), AS 1999 2556, https://www.fedlex.admin.ch/eli/cc/1999/404/de (dostęp: 14.01.2025).pl
dc.description.referencesBurckhardt Walther, Die Krisis der Verfassung, [w:] Walther Burckhardt, Aufsätze und Vorträge 1910–1938, Bern 1970, s. 340–355.pl
dc.description.referencesBurckhardt Walther, Kommentar der schweizerischen Bundesverfassung vom 29. Mai 1974, Bern 1931.pl
dc.description.referencesCzeszejko­‑Sochacki Zdzisław, System konstytucyjny Szwajcarii, Warszawa 2002.pl
dc.description.referencesDobrzeniecki Karol, Prawo wobec sytuacji nadzwyczajnej. Między legalizmem a koniecznością, Toruń 2018.pl
dc.description.referencesFleiner Fritz, Schweizerisches Bundesstaatsrecht, Tübingen 1923.pl
dc.description.referencesGiacometti Zaccaria, Das Vollmachtenregime der Eidgenossenschaft, Zürich 1945.pl
dc.description.referencesHäfelin Ulrich, Haller Walter, Schweizerisches Bundesstaatsrecht. Die neue Bundesverfassung, Zürich 2005.pl
dc.description.referencesHefti Markus, Rechtsstellung und Tätigkeit der Vollmachtenkommissionen der eidg. Räte im zweiten Weltkrieg und in der Nachkriegszeit, Zürich 1951.pl
dc.description.referencesHungerbühler Hellmut, Der dringliche Bundesbeschluß unter besonderer Berücksichtigung der Bundesversammlung, Zürich 1951.pl
dc.description.referencesKley Andreas, Verfassungsgeschichte der Neuzeit. Grossbritannien, die USA, Frankreich und die Schweiz, Bern 2004.pl
dc.description.referencesKonn Henryk Apolinary, Prawa wyjątkowe, Warszawa 1909.pl
dc.description.referencesKonstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej z dnia 18 kwietnia 1999 r., tłum. i wstęp Zdzisław Czeszejko­‑Sochacki, Warszawa 2000.pl
dc.description.referencesKüffer Rafael, Eine liberale Kritik am Notrecht Zaccaria Giacometti als Protagonist der Schweizer Notrechtsdebatte, Tübingen 2014.pl
dc.description.referencesKull Claudius, Das kantonale Notrecht und seine Stellung im schweizerischen Rechtssystem, Zürich 1980.pl
dc.description.referencesMarti Hans, Der Vollmachtenbeschluss vom 30. August 1939, Zürich 1944.pl
dc.description.referencesProkop Krzysztof, Modele stanu nadzwyczajnego, Białystok 2012.pl
dc.description.referencesProkop Krzysztof, Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Białystok 2005.pl
dc.description.referencesProkop Krzysztof, Szwajcaria, [w:] Systemy ustrojowe państw współczesnych, red. Stanisław Bożyk, Marian Grzybowski, Białystok 2012, s. 215–244.pl
dc.description.referencesRhinow René, Grundzüge des Schweizerischen Verfassungsrechts, Basel 2003.pl
dc.description.referencesRuck Erwin, Schweizerisches Staatsrecht, Zürich 1957.pl
dc.description.referencesSarnecki Paweł, Szwajcaria, [w:] Systemy polityczne rozwiniętych krajów kapitalistycznych, red. Adam Jamróz, Warszawa 1989.pl
dc.description.referencesSaxer Urs, Komentarz do art. 185, [w:] Die schweizerische Bundesverfassung. St. Galler Kommentar, t. 2, red. Bernhard Ehrenzeller et al., Zürich­‑St. Gallen 2014.pl
dc.description.referencesStembrowicz Jerzy, Z problematyki stanu nadzwyczajnego w państwie burżuazyjno­‑demokratycznym, „Studia Nauk Politycznych” 1983, nr 3, s. 7–44.pl
dc.description.referencesTrümpler Ralph, Notrecht. Eine Taxonomie der Manifestationen und eine Analyse des intrakonstitutionellen Notrechts de lege lata e de lege ferenda, Zürich 2012.pl
dc.description.referencesTschannen Pierre, Komentarz do art. 165, [w:] Die schweizerische Bundesverfassung. St. Galler Kommentar, t. 2, red. Bernhard Ehrenzeller et al., Zürich–St. Gallen 2014, s. 2693–2701.pl
dc.description.referencesWilhelm Martin, Kantonales Notrecht: Bewährungsprobe bestanden?, [w:] Recht in der Krise, red. Irina Lehner et al., Zürich 2022.pl
dc.description.referencesWojtyczek Krzysztof, Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków 1999.pl
dc.identifier.eissn2719-9991-
dc.description.volume24pl
dc.description.issue1pl
dc.description.firstpage216pl
dc.description.lastpage235pl
dc.identifier.citation2Miscellanea Historico-Iuridicapl
dc.identifier.orcid0000-0002-3447-4592-
Występuje w kolekcji(ach):Miscellanea Historico-Iuridica, 2025, tom XXIV, Z. 1

Pliki w tej pozycji:
Plik Opis RozmiarFormat 
MHI_24_1_K_Prokop_Koniecznosc_jako_legitymizacja_dzialan.pdf169,67 kBAdobe PDFOtwórz
Pokaż uproszczony widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja ta dostępna jest na podstawie licencji Licencja Creative Commons CCL Creative Commons