REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/19377
Pełny rekord metadanych
Pole DCWartośćJęzyk
dc.contributor.authorAlexandrowicz, Piotr-
dc.date.accessioned2025-12-10T07:33:11Z-
dc.date.available2025-12-10T07:33:11Z-
dc.date.issued2025-
dc.identifier.citationMiscellanea Historico-Iuridica, T. 24, Z. 1, 2025, s. 106-129pl
dc.identifier.issn1732-9132-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11320/19377-
dc.description.abstractEarly modern moral theology, that is the so-called second or late scholasticism with its casuistry, dedicated considerable attention to contract law. Theologians approached contracts as a morally significant subject, though they took into account not only theological merits but also the standard legal doctrines, from both civil and canon law. This paper examines the contractual cases of conscience in the Responsa moralia of the Italian Jesuit Paolo Comitoli (1545–1626). This collection of moral cases, spanning over eight hundred pages, covered numerous topics, including contract law.Although Comitoli was not among the most distinguished scholars of his time, he stood out from his peers as he contributed to both the epistemological debate and the contractual doctrine. His engagement with the former is evident in the widely recognised view that he was – untypically for the Jesuits of his time – an antiprobabilist, meaning he held that in a disputed moral case with dissenting authorities, one should favor the more probable opinion of the learned authors. His contribution to the latter is demonstrated in his work Doctrina de contractu, where he extensively developed a sophisticated theory of contracts, including a new definition and twelve attributes of a contract. This paper focuses on the characteristics of Comitoli’s contractual cases and on the application of his epistemological doctrine in contractual casuistry.pl
dc.description.sponsorshipThis work has been supported by the National Science Centre, Poland (project no. 2016/21/N/HS5/00014). The author has been also supported by the Foundation for Polish Science with the START fellowship.pl
dc.language.isoenpl
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu w Białymstokupl
dc.rightsUznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)pl
dc.rights.urihttps://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl-
dc.subjectcontract lawpl
dc.subjectlate scholasticismpl
dc.subjectcasuistrypl
dc.subjectmoral theologypl
dc.subjectprobabilismpl
dc.titleCasuistry, Anti-Probabilism and Contracts: Paolo Comitoli SJ and His Responsa Moraliapl
dc.typeArticlepl
dc.rights.holderUznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0)pl
dc.identifier.doi10.15290/mhi.2025.24.01.05-
dc.description.Emailpiotr.alexandrowicz@amu.edu.plpl
dc.description.AffiliationUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniupl
dc.description.referencesBallerini Antonio, Vindiciae Alphonsianae seu doctoris Ecclesiae S. Alphonsi M. de Ligorio episcopi et fundatoris Congrationis SS. Redemptoris Doctrina moralis vindicata, Roma 1873.pl
dc.description.referencesComitoli Paolo, Doctrina de contractu universe ad scientiae methodum revocato in III partes distributa, Lyon 1615.pl
dc.description.referencesComitoli Paolo, Responsa moralia in VII libros digesta, quibus, quae in christiani officii rationibus videntur ardua ac difficilia, enucleantur, Lyon 1609.pl
dc.description.referencesFumi Bartolomeo, Summa aurea armilla nuncupata, Venice 1578.pl
dc.description.referencesGury Jean Pierre, Compendium theologiae moralis, ed. Antonio Ballerini, Roma 1884, vol. 1.pl
dc.description.referencesNeubauer Ignaz, Theologia dogmatico-polemico-scholastica praelectionibus academicis accomodata, vol. 2, Würzburg 1768.pl
dc.description.referencesPascal Blaise, Les Provinciales ou Lettres écrites par Louis de Montalte à un provincial de ses amis et aux RR. PP. Jésuites sur le sujet de la morale et de la politique de ces Pères, ed. Charles Louandre, Paris 1862.pl
dc.description.referencesSummenhart Konrad, Opus septipertitum de contractibus pro foro conscientiae atque theologico, Hagenau 1500.pl
dc.description.referencesTerill Anthony, Regula morum sive tractatus bipartitus de sufficienti ad conscientiam rite formandam regula, Liège 1677.pl
dc.description.referencesAlexandrowicz Piotr, Libertas contractus. Paolo Comitoli SJ on Freedom of Contract, “Czasopismo Prawno-Historyczne” 2021, vol. 73(1), pp. 181–201.pl
dc.description.referencesAlexandrowicz Piotr, Paolo Comitoli SJ on Contracts, “Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte: Kanonistische Abteilung” 2021, vol. 107, pp. 255–299.pl
dc.description.referencesAnonymous, rev., Le journal de sçavants, Paris 1709, pps. 727–729 [from:] Paolo Comitoli, Responsa moralia in VII. libros digesta […] Doctrina de contractu universe ad scientiae methodum revocato […], Rouen 1709.pl
dc.description.referencesAstrain Antonio, Historia de la Compañía de Jesús en la asistencia de España, vol. 6: Nickel, Oliva, Noyelle, González, Madrid 1920.pl
dc.description.referencesde Backer Augustin, Comitolus, Paul, [in:] Bibliothèque des écrivains de la Compagnie de Jésus: ou Notices bibliographiques, eds Aloïs De Backer et al., vol. 1, Liège 1869, col. 1344–1345.pl
dc.description.referencesBernard P., Comitoli Paul, [in:] Dictionnaire de théologie catholique: contenant l’exposé des doctrines de la théologie catholique, leurs preuves et leur histoire, eds Eugène Mangenot et al., vol. 3, Paris 1908, col. 308.pl
dc.description.referencesBirocchi Italo, Comitoli, Paolo, [in:] Dizionario biografico dei giuristi italiani (XII–XX secolo), eds. Italo Birocchi et al., vol. 1, Bologna 2013, p. 565.pl
dc.description.referencesCondorelli Orazio, Noterelle sparse in tema di fides e bona fides tra diritto canonico e diritto civile nell’età intermedia, [in:] Iura Communia. Scritti in ricordo di Mario Montorzi, eds Daniele Edigati, Marco Geri, Pisa 2022, pp. 195–225.pl
dc.description.referencesDecock Wim, Theologians and Contract Law: The Moral Transformation of the Ius Commune (ca. 1500–1650), Leiden–Boston 2013.pl
dc.description.referencesDecock Wim, Birr Christiane, Recht und Moral in der Scholastik der Frühen Neuzeit 1500–1750, Berlin 2016.pl
dc.description.referencesDeman Thomas, Probabilisme, [in:] Dictionnaire de théologie catholique: contenant l’exposé des doctrines de la théologie catholique, leurs preuves et leur histoire, eds Émile Amman et al., vol. 13(1), Paris 1936, col. 417–619.pl
dc.description.referencesDonnelly John Patrick, Comitoli, Paolo, [in:] Diccionario histórico de la Compañía de Jesús, eds Charles O’Neill et al., vol. 1, Roma 2001, pp. 874–875.pl
dc.description.referencesFleming Julia, Defending Probabilism: The Moral Theology of Juan Caramuel, Washington 2006.pl
dc.description.referencesGay Jean-Pascal, Jesuit Civil Wars: Theology, Politics and Government under Tirso González (1687–1705), London 2016.pl
dc.description.referencesGay Jean-Pascal, La casuistique moderne entre expression et production de norms, [in:] La fabrique de la norme: Lieux et modes de production des normes au Moyen Âge et à l’époque modern, eds. Véronique Beaulande-Barraud, Rennes 2012, pp. 49–67.pl
dc.description.referencesHurter Hugo, Nomenclator literarius recentioris theologiae Catholicae theologos exhibens, vol. 1, Innsbruck 1872.pl
dc.description.referencesHurtubuise Pierre, La casuistique dans tous ses états: de Martin Azpilcueta à Alphonse de Liguori, Ottawa 2009.pl
dc.description.referencesKantola Ilkka, Probability and Moral Uncertainty in Late Medieval and Early Modern Times, Helsinki 1994.pl
dc.description.referencesMaryks Robert A., Saint Cicero and the Jesuits: The Influence of the Liberal Arts on the Adoption of Moral Probabilism, Aldershot 2008.pl
dc.description.referencesMüllendorf Julius, Comitolus, Paul, [in:] Wetzer und Welte‘s Kirchenlexikon oder Encyklopädie der katholischen Theologie und ihrer Hülfswissenschaften, eds. Joseph Hergenröther, Franz Kaulen, vol. 3, Freiburg i. B. 1884, col. 690–691.pl
dc.description.referencesSchuessler Rudolf, Casuistry and Probabilism, [in:] A Companion to the Spanish Scholastics, eds Harald Braun et al., Leiden–Boston 2021, pp. 334–360.pl
dc.description.referencesSchuessler Rudolf, Moral im Zweifel, vol. 2: Die Herausforderung des Probabilismus, Paderborn 2006.pl
dc.description.referencesSchuessler Rudolf, The Debate on Probable Opinions in the Scholastic Tradition, Leiden–Boston 2019.pl
dc.description.referencesSchwartz Daniel, Probabilism Reconsidered: Deference to Experts, Types of Uncertainty, and Medicines, “Journal of the History of Ideas” 2014, vol. 75(3), pp. 373–393.pl
dc.description.referencesSouthwell Nathaniel, PAULUS COMITOLUS, [in:] Nathaniel Southwell, Bibliotheca scriptorum Societatis Iesu, apud Iacobi Antonii de Lazzaris Varesii, Roma 1676, p. 647.pl
dc.identifier.eissn2719-9991-
dc.description.volume24pl
dc.description.issue1pl
dc.description.firstpage106pl
dc.description.lastpage129pl
dc.identifier.citation2Miscellanea Historico-Iuridicapl
dc.identifier.orcid0000-0002-9065-8871-
Występuje w kolekcji(ach):Miscellanea Historico-Iuridica, 2025, tom XXIV, Z. 1

Pliki w tej pozycji:
Plik Opis RozmiarFormat 
MHI_24_1_P_Alexandrowicz_Casuistry_Anti_Probabilism_and_Contracts.pdf231,21 kBAdobe PDFOtwórz
Pokaż uproszczony widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja ta dostępna jest na podstawie licencji Licencja Creative Commons CCL Creative Commons