Aleksandra Zasuszanka-Dobrowolska (1906–1989) – życie i działalność

Abstract

Aleksandra Zasuszanka-Dobrowolska znana jest jako twórczyni trzech muzeów biograficznych poświęconych Henrykowi Sienkiewiczowi, Janowi Kochanowskiemu i Stefanowi Żeromskiemu. Mimo to nie doczekała się jak dotąd pełnego opracowania biograficznego. Wiele aspektów jej życia wciąż pozostaje na zupełnym marginesie zainteresowań badaczy, w tym twórczość, zwłaszcza ta, skupiona wokół lirycznych form ekspresji. Wśród nich swoiste opus magnum stanowią słowa pieśni Marsza Lotników. Z lotniczą pasją Zasuszanki-Dobrowolskiej wiąże się również jej zaszczytna funkcja matki chrzestnej sztandaru Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, której dostąpiła podczas drugiej wojny światowej. Dzięki zachowanym materiałom źródłowym, w tym szczególnie cennemu archiwum rodzinnemu, udało się stworzyć biografię pretekstową bohaterki, wpisując ją w szeroki kontekst wydarzeń politycznych i przemian społeczno-gospodarczych XX w.

Aleksandra Zasuszanka-Dobrowolska became renowned for establishing three biographical museums dedicated to Henryk Sienkiewicz, Jan Kochanowski, and Stefan Żeromski. However, only a few aspects of her life are widely known today. On the complete margins of researchers’ interest, her works remain, especially those focused on lyrical forms of expression. Among these, the lyrics of the song March of the Arimen stand out as her magnum opus. Zasuszanka-Dobrowolska’s passion for aviation is also linked to her honoured role as godmother of the banner of the Polish Armed Forces in the West. Due to the preserved source materials, including a particularly valuable family archive, it was possible to create a pretextual biography of the heroine, placing her in the broad context of the political events and socio-economic transformations of the 20th century.