Wyzwania współczesnej biografistyki historycznej w kontekście badań nad emancypacją Polek w XIX i XX w.

Abstract

Artykuł podejmuje krytyczną analizę wyzwań współczesnej biografistyki historycznej w kontekście badań nad emancypacją Polek w XIX i XX w. Autor wskazuje na konieczność odejścia od tradycyjnych, pozytywistycznych modeli narracyjnych na rzecz strategii reinterpretacji i rekontekstualizacji, wspieranych przez narzędzia humanistyki cyfrowej. Szczególny nacisk położono na redefinicję kategorii sprawczości i sfery prywatnej, a także na zastosowanie perspektywy transnarodowej, umożliwiającej wpisanie biografii Polek w szerszy kontekst globalnych ruchów emancypacyjnych. Artykuł podkreśla również etyczne aspekty pracy biograficznej, wskazując na jej rolę w kształtowaniu pamięci zbiorowej i polityki historycznej. Celem publikacji jest zaproszenie do interdyscyplinarnej refleksji nad nowym modelem biografistyki, który umożliwi pełniejsze i sprawiedliwsze przywrócenie historii kobiet nauce i społeczeństwu.

The article offers a critical analysis of the challenges facing contemporary historical biography in the context of research on the emancipation of Polish women in the 19th and 20th centuries. It advocates for a departure from traditional positivist narrative models in favor of reinterpretation and recontextualization strategies, supported by digital humanities tools. Particular emphasis is placed on redefining the categories of agency and the private sphere, as well as applying a transnational perspective that situates Polish women’s biographies within the broader framework of global emancipation movements. The article also addresses the ethical dimensions of biographical research, highlighting its role in shaping collective memory and historical politics. The publication aims to foster interdisciplinary reflection on a new biographical model that enables a more inclusive and equitable restoration of women’s history to scholarship and public consciousness.