REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/19227
Pełny rekord metadanych
Pole DCWartośćJęzyk
dc.contributor.authorBiałokur, Marek-
dc.contributor.authorGajda-Szczegielniak, Dorota-
dc.date.accessioned2025-11-13T11:26:40Z-
dc.date.available2025-11-13T11:26:40Z-
dc.date.issued2025-
dc.identifier.citationCzasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, nr 2(19), 2025, s. 105-129pl
dc.identifier.issn2451-3539-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11320/19227-
dc.description.abstractArtykuł podejmuje problematykę popularyzacji wiedzy o historii kobiet w Polsce. Autorzy wskazują na długotrwałą marginalizację kobiet w polskiej historiografii i przedstawiają wybrane działania mające na celu przywracanie ich obecności w przestrzeni publicznej. Analizie poddano trzy główne obszary: reprezentację kobiet na banknotach i monetach, obecność w nazewnictwie ulic oraz ustanawianie kobiecych patronatów roku przez Sejm i Senat RP. Wskazano na znaczną dysproporcję płci w tych dziedzinach mimo rosnącej liczby inicjatyw edukacyjnych i społecznych. Artykuł podkreśla znaczenie symbolicznych form upamiętniania jako narzędzi budowania równości płci, a także wskazuje konkretne przykłady działań lokalnych i parlamentarnych. W zakończeniu autorzy proponują dodatkowe formy popularyzacji – m.in. aplikacje mobilne, seriale edukacyjne, kampanie społeczne i działania w szkołach. Tekst stanowi istotny głos w debacie o równościowej polityce pamięci i edukacji historycznej.pl
dc.description.abstractThe article addresses the issue of popularizing women‘s history in Poland. It highlights the long-standing marginalization of women in historiography and presents selected efforts to restore their presence in public space. The analysis focuses on three areas: the representation of women on banknotes and coins, in street naming, and among parliamentary Year Patrons. The article points to the significant gender imbalance in these domains, despite increasing educational and social initiatives. It emphasizes the role of symbolic commemoration as a tool for promoting gender equality and presents examples of both parliamentary and grassroots actions. In conclusion, additional forms of dissemination are proposed – including mobile apps, educational series, social campaigns, and school-based activities. The text contributes meaningfully to the debate on inclusive memory politics and historical education.pl
dc.description.sponsorshipPublikacja przygotowana/dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II” Ministra Edukacji i Nauki. Jest wynikiem udziału w projekcie „Ośrodek Badań Historii Kobiet – kontynuacja II”.pl
dc.language.isoplpl
dc.publisherWydawnictwo HUMANICA Instytut Studiów Kobiecychpl
dc.rightsUznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Polska-
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/pl/-
dc.subjecthistoria kobietpl
dc.subjectpolityka pamięcipl
dc.subjectpatroni rokupl
dc.subjectbanknoty i monetypl
dc.subjectnazewnictwo ulicpl
dc.subjectpopularyzacja historiipl
dc.subjectwomen‘s historypl
dc.subjectmemory politicspl
dc.subjectyear patronspl
dc.subjectbanknotes and coinspl
dc.subjectstreet namingpl
dc.subjecthistorical popularizationpl
dc.titleUpowszechnianie i popularyzacja wiedzy o historii polskich kobiet. Wybrane przykładypl
dc.title.alternativeDissemination and Popularization of Knowledge about the History of Polish Women. Selected Examplespl
dc.typeArticlepl
dc.rights.holderUznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Polskapl
dc.identifier.doi10.15290/cnisk.2025.02.19.04-
dc.description.EmailMarek Białokur: mbialokur@uni.opole.plpl
dc.description.EmailDorota Gajda-Szczegielniak: 1szkola1@interia.plpl
dc.description.BiographicalnoteMarek Białokur – doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Opolskiego, pracownik Instytutu Historii Uniwersytetu Opolskiego oraz Pracowni Badań nad Podręcznikami Historii w Instytucie Śląskim. Nauczyciel historii w Liceum Ogólnokształcącym nr III im. Marii Skłodowskiej-Curie w Opolu. Zainteresowania naukowe: biografistyka, historia polskiej myśli politycznej XX w., dydaktyka historii, historia i symbolika KL Auschwitz-Birkenau. Autor książek: Myśl społeczno-polityczna Joachima Bartoszewicza (Toruń 2005); Spoglądając na Południe. Szkice z historii stosunków polsko-czeskich w XX wieku w historiografii i myśli politycznej obozu narodowego (Opole–Bielsko-Biała 2013); Poniatowski i inni. Studia o polskiej polityce, dydaktyce i edukacji historycznej XIX i XX wieku, t. I–II (Opole–Bielsko-Biała 2013–2014, wyd. II 2016); Gabriel Narutowicz. Biografia (Opole 2016). Redaktor lub współredaktor dwudziestu czterech książek. Autor czterystu osiemdziesięciu artykułów naukowych, popularnonaukowych, recenzji i konspektów zajęć edukacyjnych. Członek Komisji Dydaktyki Historii Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Historycznego.pl
dc.description.BiographicalnoteDorota Gajda-Szczegielniak – doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki. Absolwentka studiów z biologii, pedagogiki wczesnoszkolnej, wychowania do życia w rodzinie, resocjalizacji i socjoterapii, oligofrenopedagogiki biofeedbacku, zarządzania i administracji oraz historii i wos-u. Dyrektor Zespołu Szkół im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Opolu oraz wykładowca w Akademii Nauk Stosowanych WSZiA w Opolu. Dyplomowany nauczyciel pedagogiki, biologii i wychowania do życia w rodzinie, autorka programów autorskich oraz innowacji pedagogicznych. Realizatorka i koordynatorka projektu w zakresie pedagogiki. Zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień pedagogiki, pedagogiki pamięci, biografistyki pedagogicznej, historii szkolnictwa i myśli pedagogicznej.pl
dc.description.AffiliationMarek Białokur - Uniwersytet Opolski (Polska)pl
dc.description.AffiliationDorota Gajda-Szczegielniak - Akademia Nauk Stosowanych WSZiA w Opolu (Polska)pl
dc.description.referencesAndrzej Heidrich twórca polskich banknotów, opracowanie zbiorowe, (Warszawa: Narodowy Bank Polski, 2012).pl
dc.description.referencesBiałokur, Marek. „Ponadpartyjne porozumienie w «Świątyni Demokracji». Rzecz o parlamentarnych uchwałach okolicznościowych ustanawiających patronów poszczególnych lat. Casus roku 2023”, w: Marek Mazurkiewicz, Agata Haas, Robert Wieczorek (red.), Colloquium Opole 2023. O wolności i demokracji we współczesnej Europie z historycznej i politologicznej perspektywy, (Opole: Instytut Śląski, 2024)pl
dc.description.referencesDajnowicz, Małgorzata. Miodowski, Adam. Bauchrowicz-Tocka, Maria. „Refleksje o współczesnych badaniach historii kobiet. Materiały do badań, dokonania, kierunki, upowszechnianie i popularyzacja”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Historia kobiet. Źródła, metody i kierunki badawcze, (Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2022).pl
dc.description.referencesGórny, Krzysztof. Górna, Ada. Szczepański, Jan. Sienica, Aleksandra. „Patriarchat nazewniczy – zmaskulinizowany krajobraz symboliczny polskich mniejszych miast”, Prace i Studia Geograficzne, t. 67, 2022, 24–44.pl
dc.description.referencesKuklo, Cezary. „Badania nad historią kobiet w Polsce w XVI–XVIII wieku w latach 2011–2020. Niezmienna atrakcyjność, ale czy nowe pytania?”, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, nr 107, 2020, 13–57.pl
dc.description.referencesRutkiewicz-Hanczewska, Małgorzata. Walkowiak, Justyna B. „Kobiety w nazwach polskich ulic nadawanych w latach 2018–2022: stagnacja czy zmiana?”, Język Polski, R. 103, z. 4, 2023, 91–108.pl
dc.description.referencesSmolak, Marzena. Andrzej Heidrich. Malarz polskich banknotów, (Wrocław: Muzeum Miejskie Wrocławia, 2016).pl
dc.description.referencesAnagnostopulu, Anna. Kobieta na banknocie po raz pierwszy od denominacji? Ta jest już weteranką, https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/1000-zl-z-krolowa-jadwiga-to-nie-pierwszy-taki-banknot/qt7k9d7pl
dc.description.referencesBadanie CBOS nr BS/38/2007 przeprowadzone w 2007 r.: „Opinia społeczna o nazwach ulic” https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2007/K_038_07.PDFpl
dc.description.referencesBadanie CBOS nr18/2018 przeprowadzone w 2018 r.: „Stosunek do dekomunizacji nazw ulic” https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_018_18.PDFpl
dc.description.referencesDlaczego nie ma kobiet na banknotach? Nowa odsłona kampanii reklamowej Banku BGŻ BNP Paribas, https://www.bnpparibas.pl/repozytorium/komunikaty/dlaczego-nie-ma-kobiet-na-bankno tach-nowa-odslona-kampanii-reklamowejpl
dc.description.referencesDziałalność emisyjna, https://nbp.pl/o-nbp/dzialalnosc-emisyjna/pl
dc.description.referencesJak wyglądałby „świat bez kobiet”, czytaj w czwartek w Gazecie Wyborczej, https://wyborcza.pl/7,95791,23110912,jak-wygladalby-swiat-bez-kobiet-czytaj-w-czwartek-w-gazecie.htmlpl
dc.description.referencesKisiel, Bogna. Poznańscy radni nazywają place, ulice i skwery na cześć wybitnych kobiet, https://gloswielkopolski.pl/poznanscy-radni-nazywaja-place-ulice-i-skwery-na-czesc-wybitnych-kobiet/ar/13321388pl
dc.description.referencesKonkurs „Patroni i patronki krakowskich ulic”, https://biblioteka.krakow.pl/aktualnosci/konkurs-em-patronki-i-patroni-krakowskich-ulic-empl
dc.description.referencesMilczarski, Marcin. Mężczyzna jako opcja domyślna, https://odpowiedzialnybiznes.pl/karta-roznorodnosci/aktualnosci-karta/mezczyzna-jako-opcja-domyslna/pl
dc.description.referencesNazwy ulic i placów, https://pl.wikipedia.org/wiki/Nazwy_ulic_i_plac%C3%B3wpl
dc.description.referencesNBP: Maria Skłodowska-Curie ponownie na banknocie, https://dzieje.pl/aktualnosci/nbp-maria-sklodowska-curie-ponownie-na-banknociepl
dc.description.referencesNowak, Katarzyna. Tylko kilka proc. ulic ma nazwy na cześć kobiet. Niektórzy wciąż boją się „Scenariusza z Seksmisji”, https://kobieta.gazeta.pl/kobieta/7,107881,26664252,tylko-kilka-proc -ulic-ma-nazwy-na-czesc-kobiet-ale-niektorzy.htmlpl
dc.description.referencesPrzewoźna, Marta. Kobiety na banknotach, https://www.walutomat.pl/poradnik/kobiety-na-banknotach/pl
dc.description.referencesRaport CSR. 2018, https://www.bnpparibas.pl/raportcsr2018/pdf/raport_csr_2018.pdfpl
dc.description.referencesRuszyła międzynarodowa akcja – Kobiety na banknoty, https://kampaniespoleczne.pl/ruszyla-miedzynarodowa-akcja-kobiety-na-banknoty/pl
dc.description.referencesSiemionczyk, Grzegorz. Banknoty kipiące od testosteronu, http://www.rp.pl/plus-minus/art11465491-banknoty-kipiace-od-te-stosteronupl
dc.description.referencesSzafrańska, Monika. Przeanalizowała sytuację kobiet na rynku pra cy przez 200 lat i dostała Nagrodę Nobla, https://bizblog.spidersweb.pl/nagroda-nobla-sytuacja-kobiet-na-rynku-pracy-przez-200-latpl
dc.description.referencesUlice dla kobiet. Apel o upamiętnienie kobiet w nazwach warszawskich kobiet, https://www.naszademokracja.pl/petitions/ulice-dla-kobiet-apel-o-upamietnienie-kobiet-w-nazwach-warszawskich-ulicpl
dc.description.referencesWielcy Polacy i ważne historyczne wydarzenia na monetach i banknotach kolekcjonerskich, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/8363280,wielcy-polacy-i-wazne -historyczne-wydarzenia-na-monetach-i-banknotachnerskich-nbp.htmlpl
dc.description.referencesWoś, Rafał. Kobiety na banknoty, https://www.tygodnikpowszechny.pl/kobiety-na-banknoty-159576pl
dc.description.referenceshttp://www.isk.bialystok.pl/pl
dc.description.referenceshttps://eteryt.stat.gov.pl/eTeryt/rejestr_teryt/aktualnosci/aktualnosci.aspx?contrast=defaultpl
dc.description.referenceshttps://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WM-P20170000609/O/M20170609.pdfpl
dc.description.referenceshttps://www.bip.krakow.pl/zalaczniki/dokumenty/n/175158/4/pl
dc.description.referencesUchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, M.P. 1992 nr 26, poz. 185, art. 33a.pl
dc.description.referencesObwieszczenie Marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 sierpnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej – Regulamin Senatu, M.P. poz. 846.pl
dc.description.referencesObwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 maja 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, M.P. poz. 483, art. 33a.pl
dc.identifier.eissn2543-7011-
dc.description.number2(19)pl
dc.description.firstpage105pl
dc.description.lastpage129pl
dc.identifier.citation2Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecychpl
dc.identifier.orcid0000-0002-8475-033X-
dc.identifier.orcid0000-0001-9613-5732-
Występuje w kolekcji(ach):Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, 2025, nr 2(19)

Pliki w tej pozycji:
Plik Opis RozmiarFormat 
CNISK_2_2025_M_Bialokur_D_Gajda_Szczegielniak_Upowszechnianie_i_popularyzacja_wiedzy.pdf390,1 kBAdobe PDFOtwórz
Pokaż uproszczony widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja ta dostępna jest na podstawie licencji Licencja Creative Commons CCL Creative Commons