Historia kobiet w okresie 1945–1989 – dokonania naukowe, upowszechnianie badań, perspektywy i postulaty

Abstract

Opracowanie traktuje na temat stanu badań w zakresie historii kobiet polskich. W tekście poruszono kwestie dotychczasowych osiągnięć w tematyce dziejów kobiet, biorąc pod uwagę podział na czasokresy zainteresowań pojedynczych uczonych i grup badawczych problematyką historii kobiet lat 1945–1989. Wyraźną cezurą w zakresie intensyfikacji zainteresowań historią kobiet w Polsce były lata 80. XX w. Polski Ludowej. Wówczas to zostały sformalizowane pierwsze grupy badawcze, w ramach których organizowano konferencje naukowe i publikowano najnowsze ustalenia. Osiągnięcia te znalazły trwałe odzwierciedlenie w dorobku historiografii, stanowiąc fundament do dalszych badań. Rosnące zainteresowanie tematyką kobiecą obserwuje się następnie od lat 90., kiedy to coraz większą wagę przykładano do wielowymiarowego przedstawiania historii. Aktualnie zaś szeroko rozumiane projekty naukowe i upowszechniające badania z historii kobiet, przykładem jedyny w Polsce Ośrodek Badań Historii Kobiet Instytutu Studiów Kobiecych, inspirują kolejne pokolenia badaczy do poszukiwania nowych interpretacji, podkreślając, jak ważne jest uwzględnienie perspektywy kobiet przy rekonstrukcji przeszłości Polski. W efekcie coraz bardziej widoczne w polskich badaniach jest podejście interdyscyplinarne, stosowane w poznawaniu dziejów kobiet okresu po 1945 r., którego efekty publikowane są nie tylko w monografiach, ale i w czasopismach, w tym w „Czasopiśmie Naukowym Instytutu Studiów Kobiecych”, upowszechniającym badania z historii kobiet, zwłaszcza XX w., w tym dziejów PRL.

The article addresses the state of research on the history of Polish women. It examines the achievements to date in the field of women’s history, taking into account the division into time periods of interest among individual scholars and research groups focusing on women’s history from 1945 to 1989. The 1980s, during the period of the Polish People’s Republic, marked a clear turning point in the growing interest in women’s his tory in Poland. It was during the time that the first research groups were formalized, within which academic conferences were organized and the latest findings were published. These efforts became firmly embedded in historiography, forming a foundation for further research. A growing interest in women’s issues has been observed since the 1990s, when increased importance was placed on presenting history in a multidimensional way. At the present, comprehensive scholarly and outreach projects related to women’s history – exemplified uniquely in Poland by the Women’s History Research Center at the Institute of Women’s Studies (Ośrodek Badań Historii Kobiet Instytutu Studiów Kobiecych) – inspire new generations of researchers to seek fresh interpretations. These initiatives emphasize the importance of including women’s perspectives in reconstructing Poland’s past. As a result, an increasingly visible trend in Polish research is the interdisciplinary approach applied to the study of women’s history in the post-1945 period. The outcomes of this research are published not only in monographs but also in academic journals – including the „Scientific Journal of the Institute of Women’s Studies” – which is dedicated to popularizing research on women’s history, particularly that of the 20th century and the era of the Polish People’s Republic.