Skuteczność autorskiego programu mediacyjnego w zakresie zwiększania gotowości do zadośćuczynienia u skazanych mężczyzn

Abstract

Mediacja stanowi jedną z najbardziej popularnych form sprawiedliwości naprawczej. Stosowana jest w różnych zakresach i typach konfliktów. Podejmowane są również próby jej implementacji w prawie karnym. Jednak o ile na gruncie prawa karnego doczekała się należytego miejsca na etapie postępowania przygotowawczego, o tyle nadal nie doceniana jest na etapie postępowania wykonawczego. Dotychczas podejmowane są pojedyncze próby realizacji autorskich programów mediacyjnych w zakładach karnych, ale nie znane są wyniki ich ewaluacji. Dlatego w artykule postanowiono udzielić odpowiedzi na pytanie: Czy możliwe jest, a jeśli tak to w jakim stopniu, rozwijanie gotowości do zadośćuczynienia osób odbywających karę pozbawienia wolności w ramach celowo zaplanowanych oddziaływań realizowanych w programie mediacyjnym? W badaniu wykorzystano procedurę quasieksperymentalną z grupą eksperymentalną i kontrolną, z dwoma pomiarami. W artykule dokonano analizy wyników uzyskanych z dwóch narzędzi: Indeksu Reaktywności Interpersonalnej M. Davisa w adaptacji A. Lewickiej-Zelent oraz Skali Gotowości do Zadośćuczynienia A. Lewickiej-Zelent. Postanowiono ustalić poziom nie tylko gotowości skazanych do czynienia zadość osobom pokrzywdzonym ale także ich empatii, która stanowi ważny predyktor tejże gotowości. Pomimo małych prób przeprowadzono porównanie wyników między pomiarem I i II, w celu sprawdzenia, czy zaszły jakieś zmiany w poziomie obu zmiennych. Uzyskane wyniki badania wskazują na potrzebę realizacji programów mediacyjnych z udziałem osób pozbawionych wolności z uwagi na ich niski poziom zadośćuczynienia i deficyty w zakresie empatii oraz możliwą wysoką skuteczność programów w procesie przygotowywania osób skazanych do uczestnictwa w mediacji po wyroku.

Mediation is one of the most popular forms of restorative justice. It is used in various ranges and types of conflicts. Attempts are also being made to implement it in criminal law. However, while under criminal law it has a proper place at the stage of preparatory proceedings, it is still underestimated at the stage of enforcement proceedings. So far, individual attempts have been made to implement proprietary mediation programs in prisons, but the results of their evaluation are not known. Therefore, the article decides to answer the question: Is it possible, and if so to what extent, to develop a willingness to compensate people serving a prison sentence as part of deliberately planned interventions carried out in the mediation program?The study used a quasiexperimental procedure with an experimental and control group, with two measurements. The article analyzes the results obtained from two tools: the M. Davis Interpersonal Reactivity Index adapted by A. Lewicka-Zelent and the A. Lewicka-Zelent Readiness for Restitution Scale. It was decided to determine the level of not only the convicts’ readiness to satisfy the victims, but also their empathy, which is an important predictor of this readiness. Despite the small samples, a comparison of the results between measurements I and II was carried out to see if there were any changes in the level of both variables. The results of the study indicate the need to implement mediation programs with the participation of people deprived of their liberty due to their low level of compensation and deficits in empathy and the possible high effectiveness of programs in the process of preparing convicted persons to participate in mediation after the verdict.