Natura przemocy rówieśniczej w szkole: spojrzenie z perspektywy psychoewolucyjnej i jego pedagogiczne implikacje

Abstract

Stanowisko psychologii ewolucyjnej zakłada istnienie pewnych mechanizmów psychicznych, ukształtowanych w ciągu życia tysięcy pokoleń w reakcji na konkretne problemy adaptacyjne. Ponadto kładzie nacisk na interakcyjny charakter ludzkich działań, co pozwala zwrócić uwagę na fakt, że odpowiednia konstelacja cech sprawcy, ofiary, kontekstu społecznego oraz problemu adaptacyjnego mogą prowadzić do działań agresywnych traktowanych jako strategiczne rozwiązanie. Przez pryzmat tej perspektywy można spojrzeć na problem dręczenia rówieśniczego w środowisku szkolnym i to właśnie uczyniono przedmiotem niniejszego tekstu. Zgodnie z przyjętą optyką bullying rozumiany jest jako zjawisko będące efektem ukierunkowanych na cel, strategicznych zachowań agresywnych, które skutkują krzywdą innych w kontekście nierównowagi sił i które służą jako potencjalny sposób zdobywania zasobów społecznych.

The position of evolutionary psychology assumes the existence of certain psychological mechanisms that have been shaped over the lifetime of thousands of generations in response to specific adaptation problems. Moreover, it emphasizes the interactive nature of human actions, which allows to draw attention to the fact that the appropriate constellation of the perpetrator’s, victim’s, social context and the adaptation problem may lead to aggressive actions treated as a strategic solution. Through the prism of this perspective, one can look at the problem of peer bullying in the school environment, and this is what has been done in this article. According to the adopted optics, bullying is understood as a phenomenon that results from goal-oriented, strategic aggressive behaviors that harm others in the context of power imbalance and that serve as a potential way of acquiring social resources.