Stygmatyzacja byłych skazanych w narracjach pracowników socjalnych

Abstract

W artykule zwrócono uwagę na występowanie komponentów stygmatyzacji w sposobie postrzegania byłych skazanych przez pracowników socjalnych. W analizach uwzględniono kontekst możliwości readaptacji społecznej osób z doświadczeniami inkarceracji. Następnie zarysowano schemat stygmatyzacji. Ukazano jaki jest obraz byłego skazanego w narracjach pracowników socjalnych. Podjęto także kwestie możliwości zmiany postrzegania byłych skazanych przez pracowników socjalnych, co uznano za warunek konieczny do pozytywnego przebiegu procesu ich readaptacji społecznej. Zastosowano wywiady swobodne. W większości narracji badanych pracownic socjalnych (choć w różnych kontekstach i nasileniu) pojawiły się komponenty stygmatyzacji zogniskowane wokół wyodrębnienia różnicy pomiędzy byłymi skazanymi a społeczeństwem i przypisania im niepożądanych cech stanowiących odzwierciedlenie uformowanych wcześniej stereotypów. W ich wypowiedziach można dostrzec także zaetykietowanie osób z doświadczeniem kryminalnym, związane z utratą statusu społecznego i dyskryminacją.

The article draws attention to the existence of stigmatisation components in the way social workers perceive former prisoners. The analyses take into consideration the context of the possibility for social reintegration of persons who have experienced incarceration. The article presents the outline of the stigmatisation pattern and the image of former prisoners in social workers’ accounts. The article also raises the issues of the possibilities of changing social workers’ perception of former prisoners, considered to be a prerequisite for their social reintegration. Uninstructed interviews were used. Most accounts presented by female social workers contained stigmatisation components (although in various contexts and intensity) focussed on differentiating former prisoners from the society and attributing undesirable characteristics to them that reflect the pre-formed stereotypes. Labelling of former prisoners related to loss of status and to discrimination can also be seen in the social workers’ accounts.