Covidoalienacja. Pedagogiczny wymiar troski o Siebie a skutki izolacji w czasie pandemii

Abstract

Głównym celem artykułu jest analiza zjawiska covidoalienacji. Omówiono wybrane skutki izolacji w czasie pandemii wywołane chorobą COVID-19, odwołując je do socjologii instytucji izolacyjnych. Konstrukt teoretyczny opiera się na kilku kategoriach: troski o Siebie Michaela Foucoulta oraz pojęciu le visage (podmiot, twarz, oblicze) Emanuela Levinasa. Część badawczą stanowią wybrane analizy z wywiadów rozumiejących (J.C. Kaufmanna) i obserwacji uczestniczących na temat emocji doświadczanych podczas izolacji wśród uczniów z trzynastu klas i nauczycieli – wychowawców z tych klas. Obserwacje uczestniczące zrealizowano podczas cyklu zajęć na temat emocji w izolacji z 335 uczniami z klas drugich i trzecich szkoły podstawowej na przełomie maja i czerwca 2021 roku. Badania były jednocześnie projektem wzmacniającym zakres pomocy pedagogiczno-psychologicznej uwzględniającej skutki covidoalienacji w przestrzeni instytucji, dla której ważna jest triada: uczeń, nauczyciel, rodzic. Tekst oprócz funkcji przeglądowo-teoretycznej posłuży praktykom, którzy chcą zniwelować skutki covidoalienacji jako sytuacji prowadzącej do uprzedmiotowienia, frustracji, osamotnienia i bezradności u dzieci i dorosłych doświadczających w trakcie izolacji żałoby, depresji i innych negatywnych sytuacji wymagających profesjonalnego wsparcia.

The main objective of the article is to analyse the phenomenon of covidoalienation. It discusses selected effects of isolation during the pandemic caused by the Covid 19 disease situation, referring them to the sociology of isolation institutions. The theoretical construct is based on several categories: Michael Foucoult’s concern for the Self and the concept of “le visage” (subject, face, countenance) by Emanuel Levinas. The research part consists of selected analyses from the understanding interviews (J.C. Kaufmann) and participant observation on the emotions experienced during the isolation among the students of thirteen classes and the teachers from these classes. Participant observation was carried out during a series of classes on emotions in isolation with 335 children from second and third grades of primary school, in May/June 2021. The research was at the same time a project to strengthen the scope of pedagogical and psychological assistance, taking into account the effects of covidoalienation in the space of the institution, for which the triad: student, teacher, parent is important.The text, apart from its review and theoretical function, will serve practitioners, who want to counteract the effects of covidoalienation as a situation leading to objectification, frustration, loneliness and helplessness in childrens and adults experiencing isolation, bereavement, helplessness and other negative situations requiring professional support.