REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/19047
Pełny rekord metadanych
Pole DCWartośćJęzyk
dc.contributor.authorNakhlik, Jevhen-
dc.date.accessioned2025-10-15T08:58:45Z-
dc.date.available2025-10-15T08:58:45Z-
dc.date.issued2025-
dc.identifier.citationAdam Mickiewicz i Ukraina. Studia, Redakcja naukowa tomu i wstęp Jarosław Ławski, Białystok 2025, s. 253-279pl
dc.identifier.isbn978-83-7657-542-1-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11320/19047-
dc.description.abstractThis article discusses the various, ambiguous and contradictory reception of A. Mickiewicz by Ukrainian writer and critic Ivan Franko – poetic (allusive and reminiscent), translational, critical-literary, comparative, psychological, pseudo-publishing, as well as typological poetic echoes and a typology of poetic explorations, Franko’s position towards Mickiewicz’s reburial (in Krakow 1890). In different years (1895–1896, 1899, 1907, 1910, 1913) Franko made many poetic translations from Mickiewicz. Of these translations, the finest are those made in 1895–1896, 1899 and 1907, the peak of Franko’s work. In his article Adam Mickiewicz in Ruthenian Literature (in Polish, 1885) Franko traced the emergence of translations of some of the Polish poet’s works into Ukrainian and encouraged Ukrainian writers to more actively tame his work. This article is very sympathetic to Mickiewicz’s poetry, which, according to Franko, sowed „healthy seeds” in many generations of the Ukrainian people. This admission is the exact opposite of what Franko would later write in his article Ein Dichter des Verrathes. In the preface to a separate edition of Shevchenko’s poem Перебендя (Lviv 1889) Franko argued that the central character of this work was influenced, in his opinion, by the poet’s images, especially those created by Mickiewicz in the third part of his drama Dziady (Wielka Improwizacja). Franko published a very flattering review New edition of Mickiewicz’s works (in Polish, 1893) of the publication of the poet’s works in four volumes with numerous footnotes, explanations and bibliographic compilations by Dr. Henryk Biegeleisen (Lviv 1893).In his treatise From the secrets of poetic creativity (1898–1899), based on recent and up-to-date publications in the field of the latest psychology in aesthetics – the works of Wilhelm Wundt, Max Dessoir, Moritz Benedikt, Isidor Sadger on Grilparzer – Franko combined the old positivist principle (scholarship, which for the positivists was mainly limited to sociology, cultural studies and historical sciences) with the new modernist principle (aesthetic analysis based on the achievements of psychology) and gave his own examples of this literary approach based on the materials of the poetic classics (Shevchenko, Heine, Mickiewicz). Franko published Mickiewicz’s letter Do przyjaciół galicyjskich (Lwów 1903) in his own Ukrainian translation, with his long preface and detailed article An Attempt at Analysis. Unlike Franko’s previous studies of Mickiewicz, which were literary and mostly laudatory, written with reverence for the Polish genius (with the exception of Ein Dichter des Verrathes), this historical and political Attempt at Analysis is truly analytical, thoughtful, and thus quite critical and well-reasoned. Franko published a historical drama by an unknown author, Wielka utrata (Lviv 1914) as if it were „a genius work by Adam Mickiewicz”. The book includes Franko’s compilation of Mickiewicz’s biography and a selection of the Polish poet’s poems in the publisher’s own Ukrainian translation. On the basis of newspaper articles that were previously not in the field of view of researchers of Ivan Franko’s life and works, Ye. Nakhlik managed to clarify that Franko presented a copy of his edition to Greek Catholic Metropolitan An drey Sheptytsky at the grand opening of the first Ukrainian National Museum in Galicia on December 13, 1913, the feast day of St. Andrew the Apostle (the First Appointed), a saint of the Catholic and Orthodox Church, and the very name day of the Metropolitan, the founder of the Museum. In their lyrical, often existential reflections, Pushkin, Mickiewicz and Shevchenko resorted to decentering (in postmodern terminology) or the unmasking of acquired cultural attitudes, or basically their civic attitudes, with personal touches. At the same time, both Mickiewicz and Shevchenko refrained from making public the most blatant poetic deconstruction of their own image of the prophet, which was widely accepted by national public opinion, because such a publication would deconstruct that image. In Franko’s case, on the other hand, this decentration becomes surprisingly unique: it acquires a previously unknown tension, the highest degree of expression, inner conflict, split, special drama and even tragedy, and the writer brings all this to light, making it a public fact, albeit somewhat veiled by the artistic form, of his life and the Ukrainian literary process.pl
dc.language.isoplpl
dc.publisherWydawnictwo PRYMATpl
dc.relation.ispartofseriesColloquia Orientalia Bialostocensia;45-
dc.subjectAdam Mickiewiczpl
dc.subjectIvan Frankopl
dc.subjectPolish-Ukrainian relationspl
dc.subjectpoetic intertextpl
dc.subjectliterary and political receptionpl
dc.subjectpoetic and publicistic translationspl
dc.subjectWielka utratapl
dc.titleAdam Mickiewicz w recepcji Iwana Frankipl
dc.title.alternativeAdam Mickiewicz in the reception of Ivan Frankopl
dc.typeBook chapterpl
dc.rights.holderCopyright by Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2025pl
dc.rights.holderCopyright by Wydawnictwo PRYMAT, Białystok 2025pl
dc.description.BiographicalnoteJevhen Nakhlik – ukraiński historyk literatury i krytyk literacki, komparatysta. Doktor nauk filologicznych (stopień doktora habilitowanego), profesor, członek rzeczywisty Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, członek rzeczywisty Towarzystwa Naukowego Szewczenki, zasłużony dla nauki i techniki Ukrainy, dyrektor Instytutu Iwana Franki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy (Lwów). Autor ponad 660 prac naukowych, w tym 15 monografii, wśród których ważne miejsce zajmują publikacje dotyczące literatury polskiej, polsko-ukraińskich kontaktów literackich i typologii. Ponadto jest stałym autorem i członkiem komitetu redakcyjnego „Kijowskich Studiów Polskich”. Brał udział w licznych polsko-ukraińskich konferencjach naukowych w Polsce i na Ukrainie. Jest laureatem wielu ukraińskich nagród akademickich. Członek zagraniczny PAU.pl
dc.description.AffiliationInstytut Iwana Franki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Lwówpl
dc.description.referencesFranko I., Adam Mickiewicz w rusińskiej literaturze, [w:] I. Franko, Szkice o literaturze: Kultura, Literaturoznawstwo, Publicystyka, pod redakcją dr Jana Matkowskiego i Ihora Rozłuckiego, Warszawa–Drohobycz 2016.pl
dc.description.referencesFranko I., Nowe wydanie dzieł Mickiewicza, [w:] I. Franko, Szkice o literaturze: Kultura, Literaturoznawstwo, Publicystyka, pod redakcją dr Jana Matkowskiego i Ihora Rozłuckiego, Warszawa – Drohobycz 2016.pl
dc.description.referencesKasperski E., Zabójczy jad poezji. Iwan Franko i Adam Mickiewicz na rozstajnych szlakach historii, „Przegląd Humanistyczny” 1999, nr 5.pl
dc.description.referencesKasperski E., Dyskurs zdrady. Iwan Franko a Adam Mickiewicz, [w:] E. Kasperski, Dyskursy romantyków. Norwid i inni, Warszawa 2003.pl
dc.description.referencesKasperski E., Dyskurs zdrady. Iwan Franko a Adam Mickiewicz, „Київські полоністичні студії” 2017, т. XXIX: Іван Франко і польська культура.pl
dc.description.referencesMickiewicz A., Do Laury, [w:] A. Mickiewicz, Dzieła poetyckie, Warszawa 1973, [t.] 1: Wiersze.pl
dc.description.referencesParandowski J., Niedorzeczny pomysł Dr. Iwana Franki, „Przegląd Polityczny, Społeczny i Literacki” 1914, nr 17, 22 stycznia.pl
dc.description.referencesParandowski J., Adam Mickewycz. «Wielka Utrata». Istoryczna drama z rr. 1831–32. Wydaw dr. Iwan Franko. Cena 10 kor., tamże, nr 72–77, 28 marca – 3 kwietnia.pl
dc.description.referencesRadyszewśkyj R., Iwan Franko w polskiej prasie: literatura i kultura, [w:] I. Franko, Szkice o literaturze: Kultura, Literaturoznawstwo, Publicystyka, pod redakcją dr Jana Matkowskiego i Ihora Rozłuckiego, Warszawa – Drohobycz 2016.pl
dc.description.referencesTwerdochlib S., Nieznany dramat Mickiewicza?, „Gazeta Wieczorna” 1913, nr 1661, 22 grudnia.pl
dc.description.referencesWasylewski St., Mickiewicz na wirującym stoliku! Rewelacye dra Franki, „Gazeta Wieczorna” 1913, nr 1665, 24 grudnia.pl
dc.description.referencesZdziarski S., Bohdan Zaleski: Studium biograficzno-literackie, Lwów 1902.pl
dc.description.references„Wielka utrata” д-ра І. Франка, „Руслан” 1913, № 288, 28/15.ХІІ.pl
dc.description.referencesАстаф’єв О., Рецепція творчості Адама Міцкевича в українській літературі, [в:] „Слово і текст. Збірник наукових статей”, Чернівці 2005, вип. 2.pl
dc.description.referencesБіґеляйзен Г., Мої спомини про Івана Франка, [в:] Спогади про Івана Франка, упорядник Михайло Гнатюк, видання 2-ге, доповнене, перероблене, Львів 2011.pl
dc.description.referencesБіленко Т., Творче осмислення діалектики особи і суспільства: проблема вірності і зради в літературній спадщині Адама Міцкевича та Івана Франка, [в:] Збірник на пошану професора Марка Гольберга, Дрогобич 2002.pl
dc.description.referencesБудзиновський В., Ексгумация і новий похорон, „Дїло” 1912, № 82, 13.VI/31.ІІІ.pl
dc.description.referencesБудзиновський В., Смішне в поважнім, „Нові Шляхи” 1930, т. 8.pl
dc.description.referencesГрабович Г., Вождівство і роздвоєння: тема „валленродизму” в творах Франка (До століття „Ein Dichter des Verrates” і „Похорону”), „Сучасність” 1997, листопад.pl
dc.description.referencesГрабович Г., Адам Міцкевич та Іван Франко: метаморфози „валленродизму”, [в:] Адам Міцкевич і Україна: збірник наукових праць, Київ 1999.pl
dc.description.referencesГрабович Г., Самовизначення й децентрування: „Хіба самому написать…” і проблема писання, [в:] Грабович Г., Шевченко, якого не знаємо: (З проблематики символічної автобіографії та сучасної рецепції поета), Київ 2000.pl
dc.description.referencesГрабович Г., Вождівство і роздвоєння: „валенродизм” Франка, [в:] Грабович Г., Тексти і маски, Київ, 2005.pl
dc.description.referencesДжеджаликъ [Франко І.], Напередъ!, „Другъ” 1875, № 21, 1/13.Х.pl
dc.description.referencesДорофтей О., Протистояння особистостей чи культур? (До питання «Іван Франко і Адам Міцкєвич), „Проблеми славістики”, Луцьк 2005, № 1/4.pl
dc.description.referencesІльницький М., Іван Франко й Адам Міцкевич: до проблеми валенродизму, „Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze”, Warszawa 1999, [zesz.] 8/9: Spotkania polsko-ukraiński.pl
dc.description.referencesКісь Я., Будуйкевич Н., Іван Франко про творчість Адама Міцкевича, [в:] Українсько-польські відносини в Галичині у ХХ ст.: матеріали міжнародної науковопрактичної конференції (21–22 листопада 1996 р.), Івано-Франківськ 1997, s. 437–439.pl
dc.description.referencesКолесса О., Шевченко і Міцкевич. Про значінє впливу Міцкевича в розвою поетичної творчости та в ґенезі поодиноких поем Шевченка. Порівнуюча студия, „Записки НТШ” 1894, т. 3.pl
dc.description.referencesКорнійчук В., Проблема зради у поезії А. Міцкевича, О. Пушкіна, І. Франка, [w:] Słowo. Tekst. Czas: Materiały III międzynarodowej konferencji naukowej poświęconej 200-leciu urodzin Adama Mickiewicza i Aleksandra Puszkina, Szczecin 1999.pl
dc.description.referencesКупчинський О., Невідомі автографи Івана Франка, „Записки НТШ”, Львів 1995, т. 229: Праці Філол. Секції.pl
dc.description.referencesЛизанівський І., Франко в роках 1911–12 (Уривки із споминів), „Україна” 1926, кн. 6.pl
dc.description.referencesЛисенко О., Іван Франко – Адам Міцкевич. Від ствердження до заперечення – і навпаки, [в:] „Гуманітарна освіта в технічних вищих навчальних закладах. Збірник наукових праць”, Київ 2004, вип. 9.pl
dc.description.referencesМатвіїшин В. „...Найбільший поет польської нації...”: Іван Франко про Адама Міцкевича, „Зарубіжна література в школах України”, Київ 2008, № 11.pl
dc.description.referencesМельник Я., „Дух Міцкевича вказав мені...”, [в:] Мельник Я., …І остатня часть дороги. Іван Франко в 1908 1916 роках, видання друге, виправлене і доповнене, Дрогобич 2016.pl
dc.description.referencesМіцкевич А., Wielka Utrata. Історична драма з рр. 1831–32, з додатком життєпису А. Міцкевича та вибору його поезій у перекладі на українську мову видав Др. Іван Франко, Львів 1914.pl
dc.description.referencesНахлік Є., Адам Міцкевич у рецепції Пантелеймона Куліша, „Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze”, [zesz.] 8–9, Warszawa 1999.pl
dc.description.referencesНахлік Є., Доля – Los – Судьба: Шевченко і польські та російські романтики, Львів 2003.pl
dc.description.referencesНахлік Є., Український і польський романтизм у рецепції Івана Франка, „Київські полоністичні студії”, Київ 2012, т. 19.pl
dc.description.referencesНахлік Є., Екзистенційний вимір людини в літературній творчості Шевченка, [в:] Нахлік Є., „І мертвим, і живим, і ненарожденним”, і самому собі: Шевченкове ословлення минулого, сучасного й майбутнього та власної екзистенції, Львів 2014.pl
dc.description.referencesНахлік Є., Невільничі западання і злети: рефлексія-автопослання „Хіба самому написать”, [в:] Нахлік Є., „І мертвим, і живим, і ненарожденним”, і самому собі: Шевченкове ословлення минулого, сучасного й майбутнього та власної екзистенції, Львів 2014.pl
dc.description.referencesНахлік Є., „...До найтяжчо’го бою За правду й волю милу Ти поведеш народи...”: Месіанські мотиви у творчості Івана Франка та польських „трьох пророків”, „Київські полоністичні студії” 2017, т. ХХІХ.pl
dc.description.referencesНахлік Є., Перипетії з приват-доцентурою Івана Франка у Львівському та Чернівецькому університетах, Львів 2018.pl
dc.description.referencesНахлік Є., Віражі Франкового духу: Світогляд. Ідеологія. Література, Київ 2019.pl
dc.description.referencesНахлік Оксана, Афанасьєв-Чужбинський Олександр Степанович, [в:] Франківська енциклопедія: у 7 т. Львів 2016, т. 1: А–Ж, наук. ред. і упоряд. Є. Нахлік.pl
dc.description.referencesОтворенє Національного Музея у Львові…, „Дїло” 1913, № 276, 11.XII/28.XI.pl
dc.description.referencesОтворенє Национального Музея у Львові…, „Руслан” 1913, № 276, 12.XII/29.XI.pl
dc.description.referencesОтворенє Национального Музея…, „Руслан” 1913, № 278, 14/1.XII.pl
dc.description.references[Подяка Андрея Шептицького І. Франкові], Інститут літератури ім. Т. Г. Шевченка НАН України, фонд 3, од. зб. 1635.pl
dc.description.referencesРедакція, В справі похорону Адама Міцкевича, „Народ” 1890, № 12, 15.VI.pl
dc.description.referencesСиваченко М. Є., Твори О. Афанасьєва-Чужбинського в редакції І. Франка, псевдонім „Микола Хрущ” та забутий поет Микола Жук, [в:] М. Є. Сиваченко, Над текстами українських письменників, Київ 1985.pl
dc.description.referencesУкраїнська література в загальнослов’янському і світовому літературному контексті, Київ 1991, т. 4: Літератури країн Центральної і Південно-Східної Європи на Україні. Матеріали до бібліографії (початок ХІХ ст. – 1980 р.).pl
dc.description.references[Франко І.], Ізмараґдом звався в старій Руси збірник статей та притч моралізуючих…, „Житє і Слово” 1895, т. 3, кн. 2 (podpis: І. Ф.).pl
dc.description.referencesФранко І., Переднє слово, [в:] Міцкевич А., Wielka Utrata. Історична драма з рр. 1831–32, з додатком життєпису А. Міцкевича та вибору його поезій у перекладі на українську мову видав Др. Іван Франко, Львів 1914.pl
dc.description.referencesФранко І., Зібрання творів у 50 т., т. 1–50, Київ 1976–1986.pl
dc.description.referencesФранко І., Додаткові томи до Зібрання творів у п’ятдесяти томах, Київ 2008, т. 51–53, 2011, т. 54.pl
dc.description.referencesФранко І., Переднє слово, [в:] Міцкевич А., Wielka Utrata. Історична драма з рр. 1831–32, з додатком життєпису А. Міцкевича та вибору його поезій у перекладі на українську мову видав Др. Іван Франко, Львів 1914.pl
dc.description.referencesЯкимович Б., Видавничий проєкт „Wielka utrata”: покаяння, містифікація чи переконання, Якимович Б., Іван Франко – видавець. Книгознавчі та джерелознавчі аспекти, Львів 2006.pl
dc.description.firstpage253pl
dc.description.lastpage279pl
dc.identifier.citation2Adam Mickiewicz i Ukraina. Studia, Redakcja naukowa tomu i wstęp Jarosław Ławskipl
dc.conferenceMiędzynarodowa Jubileuszowa Konferencja Naukowa „Adam Mickiewicz i Ukraina. Obraz kraju – obraz poety – recepcja – konteksty europejskie”, Białystok-Kijów, 22 września 2022 r.pl
dc.identifier.orcid0000-0001-7701-9795-
Występuje w kolekcji(ach):Międzynarodowa Jubileuszowa Konferencja Naukowa „Adam Mickiewicz i Ukraina. Obraz kraju – obraz poety – recepcja – konteksty europejskie”, 22 września 2022 r.

Pliki w tej pozycji:
Plik Opis RozmiarFormat 
J_Nakhlik_Adam_Mickiewicz_w_recepcji_Iwana_Franki.pdf200,3 kBAdobe PDFOtwórz
Pokaż uproszczony widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)