Bariery i stymulatory rozwoju kształcenia praktycznego realizowanego przez szkoły ponadpodstawowe prowadzące kształcenie zawodowe w województwie podlaskim w długiej perspektywie

Abstract

Celem opracowania jest identyfikacja i ocena barier oraz stymulatorów rozwoju kształcenia praktycznego realizowanego przez szkoły ponadpodstawowe prowadzące kształcenie zawodowe w województwie podlaskim w perspektywie długookresowej. Badanie koncentruje się na uwarunkowaniach instytucjonalnych, infrastrukturalnych, społecznych i kulturowych, które wpływają na jakość, dostępność i efektywność kształcenia zawodowego w regionie. Szczególny nacisk położono na analizę relacji między szkołami a pracodawcami oraz na identyfikację czynników sprzyjających partnerstwu społecznemu, aktywizacji gospodarczej i upowszechnianiu idei uczenia się przez całe życie. Analiza została przeprowadzona z wykorzystaniem triangulacji metod badawczych – obejmowała zarówno analizę danych zastanych (desk research), jak i badanie jakościowe oparte na indywidualnych wywiadach pogłębionych (IDI) z dyrektorami szkół i przedstawicielami pracodawców. Próba badawcza objęła 38 respondentów reprezentujących trzy podregiony województwa podlaskiego: białostocki, łomżyński i suwalski. Wyniki wskazują, że rozwój kształcenia praktycznego w regionie warunkowany jest dostępnością wykwalifikowanej kadry, stanem infrastruktury techno-dydaktycznej oraz zakresem współpracy szkół z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Do głównych barier zaliczono ograniczoną liczbę instruktorów praktycznej nauki zawodu, niewystarczające doposażenie warsztatów oraz niską elastyczność programową w reagowaniu na potrzeby rynku pracy. Stymulatorami rozwoju pozostają natomiast aktywne formy współpracy z przedsiębiorcami, włączanie szkół w lokalne inicjatywy innowacyjne oraz rosnąca świadomość znaczenia edukacji zawodowej w kształtowaniu regionalnego kapitału ludzkiego. Opracowanie formułuje rekomendacje dwupoziomowe – na płaszczyźnie lokalnej i krajowej oraz w odniesieniu do doświadczeń międzynarodowych, w tym skandynawskich. Wskazano potrzebę wzmocnienia powiązań między polityką edukacyjną i gospodarczą, integracji szkół zawodowych z uczelniami wyższymi oraz rozwijania mechanizmów wsparcia dla kształcenia opartego na praktyce i innowacji.