Problematyzowanie centrum – przemycanie „ja”. O wybranych artykułach Stefana Szymutki z lat 1982‒1992

Abstract

Punktem wyjścia artykułu jest stwierdzony przez autora niedostatek prac, w których pisarstwo Stefana Szymutki – śląskiego filologa kojarzonego przede wszystkim ze zbiorem esejów Nagrobek ciotki Cili – byłoby traktowane jako ciągłość określonego sposobu pisania oraz określonej problematyki (zwłaszcza relacji centro-peryferyjnych). W toku analizy wczesnych artykułów Szymutki z lat 80. autor wykazuje, że perspektywa Ślązaka towarzyszyła badaczowi od początku, wyrażała się jednak w konwencji tekstu naukowego (nie zaś eseistycznej czy literackiej wypowiedzi) poprzez wybór pewnych tematów oraz skupienie uwagi na zagadnieniach implikujących kwestię relacji centrum‒peryferie.

Stefan Szymutko was a polish literary critic, mainly known for Aunt Cilli’s Headstone – the collection of essays about the experience of being a Silesian in 20th and 21th century Poland. His early works from 80’s is oftenly considered as something completly different (on stylistic and thematic level) than aforementioned book, which – as a consequence – creates a narrative about Szymutko’s liberation from scientific discourse in mid-90’s, when he began to write Aunt Cilli… By the analysis of Szymutko’s early articles, posited on a broad political climate of Poland in the 80’s, the author shows that this narrative is simplified. Szymutko was in fact writing about his cultural peripherality in a non-direct way, by choosing subjects that implies the problem of relations between different „centers” and different „peripheries”.