Ścisłe odosobnienie skazanego w warunkach restrictive housing w północnoamerykańskich więzieniach – znaczenie, cele i wyzwania

Abstract

Problematyka dotycząca umieszczania przymusowego skazanych w warunkach ścisłego odosobnienia, określanego w północnoamerykańskiej literaturze przedmiotu jako restrictive housing, solitary confinement, administrative segregation lub supermax budzi liczne kontrowersje. W szczególności kwestionowana jest konstytucyjność rozwiązań prawnych dotyczących restrictive housing, jak i negatywny wpływ tego rodzaju warunków odbywania kary na dobrostan skazanych, którzy jak każda istota ludzka mają naturę społeczną i dążą do utrzymywania normalnych międzyludzkich interakcji. Zarówno wśród teoretyków badających naukowo problem, jak i wśród praktyków (funkcjonariuszy służby więziennej) można znaleźć zarówno zwolenników, jak i przeciwników, ścisłego odosabniania skazanych. Dodatkowo trzeba wskazać, że na płaszczyźnie prawno-międzynarodowej zabrania się stosowania takich warunków na czas nieoznaczony lub na czas nadmiernie wydłużony (Reguły Mandeli). Aktualnie zdają się przeważać opinie, iż niezbędne jest opracowanie alternatywnych środków i strategii postępowania ze skazanymi, które z jednej strony zapewnią porządek i bezpieczeństwo w jednostkach penitencjarnych Stanów Zjednoczonych, a z drugiej, pozwolą na bardziej humanitarne postępowanie ze skazanymi, bez narażania ich na wysokie ryzyko negatywnych konsekwencji związanych ze stosowaniem warunków restrictive housing.

Compulsory commitment of inmates into restrictive housing, or so called solitary confinement, administrative segregation, supermax, gives rise to many controversial issues that scientific research in the United States deals with. Subject to discussion are especially the constitutional controversies and the influence of such a treatment on the offender’s wellbeing as a human that tends to maintain social contact and that is vulnerable to possible negative impact of such strict conditions. Among scholars and practitioners there are opponents and also supporters of this solution, although internationally there is a conclusion (see the Nelson Mandela Rules) that restrictive housing should be banned, in particular when it is imposed on inmates for an indeterminate period or a prolonged period of time. Nowadays, the prevalent opinion is that other policies and practices should be worked out and implemented in order to replace restrictive housing, and at the same time that tools will have to be able to assist in achieving the main goals: security and order in the prison as well as rehabilitation and deterrent impact on inmates.