Wielopasmowa teoria resocjalizacji z udziałem społeczeństwa

Abstract

System profilaktyki i probacji zwraca uwagę, iż dotychczasowa polityka w zakresie ograniczania przestępczości pozbawiona była funkcjonalnych i skutecznych związków osób naruszających porządek prawny z profesjonalnymi instytucjami społecznymi, które mogły być pomocne w doprowadzeniu ich na właściwą drogę, a zatem sposób resocjalizacji zaczęto postrzegać jako ofertę więzi przestępców ze społeczeństwem, integracji społecznej, odbudowy więzi rodzinnych, zdobywania wykształcenia i zatrudnienia, zabezpieczenia na dłuższy okres, znalezienie miejsca pracy na wolności. Działania takie powinny obejmować procedury skierowane na zmianę zachowania przestępców ale także na zmianę samoświadomości społecznej i reakcji otoczenia społecznego wobec osób naruszających porządek społeczny. Nadając kształt praktyczny przedstawionej filozofii traktowania przestępców, główny nacisk kładzie się na jak największe wykorzystanie resocjalizacji wspierającej w otwartym społeczeństwie. Spowodowane jest to tym, iż instytucje pomocowe, opiekuńcze, wychowawcze i terapeutyczne praktycznie nie mają dostępu do programów resocjalizacyjnych, profesjonalnej obsługi i publicznego wsparcia. Dlatego program resocjalizacyjny opierający się na społeczeństwie jest alternatywą dla resocjalizacji instytucjonalnej. Sprowadza się on do zorganizowania rzeczowych więzi pomiędzy sprawcą a społeczeństwem lokalnym, tj. prawdziwym zaangażowaniem przestępcy w powiązania lokalne, które wytwarzają dobra i usługi wymagane przez tę społeczność. Obejmują one edukację, zatrudnienie, rekreacje, działania socjalne i praktyki religijne. Aby umieścić program profilaktyczny bądź działania probacyjne w kategorii resocjalizacji opartej na społeczeństwie, ważne wydaje się stwierdzenie zasadniczych więzi ze społecznością lokalną. Istota tych więzi zależna jest od częstotliwości, czasu ich trwania oraz jakości stosunków wśród wykonawców zadań, podopiecznych oraz społeczeństwa. Prawno-karnym wyrazem działań profilaktyczno-probacyjnych są sankcje probacyjne w postaci kar średniej mocy i kar wolnościowych nakładanych przez sąd na przestępcę po wydaniu wyroku bez uprzedniego orzeczenia kary więzienia. System probacji ujmowany w formie zinstytucjonalizowanej pełni 3 funkcje tj.: opiekuńczą, kontrolną i zmiany społecznej. Funkcje te są realizowane przez kuratorów sądowych, osoby poddane probacji i społeczeństwo. Opieka społeczna sprowadza się do pracy kuratora sądowego metodą indywidualnych przypadków (caseworku) i ma na celu zaspokajanie potrzeb wychowawczych osób podopiecznych celem doprowadzenia ich do poprawnego funkcjonowania w społeczeństwie.