Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji:
http://hdl.handle.net/11320/18157
Pełny rekord metadanych
Pole DC | Wartość | Język |
---|---|---|
dc.contributor.author | Mordań, Michał | - |
dc.date.accessioned | 2025-03-28T11:41:24Z | - |
dc.date.available | 2025-03-28T11:41:24Z | - |
dc.date.issued | 2024 | - |
dc.identifier.citation | Studia Wschodniosłowiańskie, T. 24, 2024, s. 191-217 | pl |
dc.identifier.issn | 1642-557X | - |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11320/18157 | - |
dc.description.abstract | The primary function of a proper name is the nomination of an object. Anything that exists in the surrounding reality is given a name only by virtue of being the focus of human interest. The bearer of language names objects based on their own perception of the world. It is the cognitive approach in the study of onymics that allows us to look at the existence of proper names in the human mental lexicon. Until the beginning of the 21st century, the cognitive aspect was not popular among scholars of onomastics, as proper names were mainly the domain of etymologists and structuralists. This paper focuses on the cognitive aspect in the description of appellative-derived names in Podlasie (based on material from Bielsk Podlaski), whose multiculturalism is conditioned by historical, confessional-ethnic, and linguistic factors. The starting point in the analysis is the property on the basis of which the original anthroponym was created. The human traits underlying the anthroponyms may have referred to external appearance (Baniewicz, Choroszkiewicz, Gładysz, Gorbacewicz, Korzun), character traits (Baran, Bołdak, Cilulko, Wojszkowicz, Zoch), manner of behaviour (Ciamaga, Haraburda, Sidun), peculiarities of speech (Harkawy, Treszczotka), family relations (Bliźniuk, Poskrobka, Prystupa), age (Gil, Grzyb), etc. Attention is also drawn to the onyms created on the basis of symbolic and stereotypical meanings (e.g. Bieroza, Dąb, Wąż, Sikora). The names are used in modern times but were created in the past on the basis of nicknames, in which the mechanisms of human thinking, categorization of the world, and evaluation of another person are specifically manifested. | pl |
dc.language.iso | ru | pl |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku | pl |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/pl/ | - |
dc.subject | ономастика | pl |
dc.subject | антропонимия | pl |
dc.subject | фамилии | pl |
dc.subject | когнитивизм | pl |
dc.subject | Подляшье | pl |
dc.subject | onomastics | pl |
dc.subject | anthroponymy | pl |
dc.subject | surnames | pl |
dc.subject | cognitivism | pl |
dc.subject | Podlasie | pl |
dc.title | Фамилии Подляшья: когнитивный аспект | pl |
dc.title.alternative | Surnames of Podlasie: The Cognitive Aspect | pl |
dc.type | Article | pl |
dc.rights.holder | Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-SA 4.0) | pl |
dc.identifier.doi | 10.15290/sw.2024.24.11 | - |
dc.description.Email | m.mordan@uwb.edu.pl | pl |
dc.description.Affiliation | Uniwersytet w Białymstoku | pl |
dc.description.references | Bartmiński J., 1999, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 103–120. | pl |
dc.description.references | Biedermann H., 2001, Leksykon symboli, przekł. J. Rubinowicz, Warszawa. | pl |
dc.description.references | Bogdanowicz E., 2010, Konotacje wartościujące nazw własnych, [w:] Nazwy własne a społeczeństwo, red. R. Łobodzińska, Łask, s. 115–126. | pl |
dc.description.references | Cieślikowa A., 1990, Staropolskie odapelatywne nazwy osobowe. Proces onimizacji, Wrocław–Warszawa–Kraków. | pl |
dc.description.references | Cieślikowa A., 1996, Metody w onomastycznych badaniach różnych kategorii nazw własnych, „Onomastica”, t. XLI, s. 5–19. | pl |
dc.description.references | Cieślikowa A., 1999, Nazwy własne w procesie rekonstrukcji obrazu dawnego świata, [w:] Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin, s. 269–276. | pl |
dc.description.references | Czubała K., 2008, Nazwiska współczesnych mieszkańców Chełma mające w swych podstawach nazwy zwierząt i roślin (z uwzględnieniem elementów wschodniosłowiańskich i germańskich), „Poradnik Językowy”, nr 5 (654), s. 52–63. | pl |
dc.description.references | Dorofeenko M.L., 2019, Nacionalʹno‑kul turnoe nasledie v urbanonimii Belarusi i Francii, [v:] Onomastika Povolžʹâ: materialy XVII Meždunarodnoj naučnoj konferencii (Velikij Novgorod, 17–20 sentâbrâ 2019 goda), red. L. V. Vasilʹev i dr., Velikij Novgorod, s. 377–381. [Дорофеенко М.Л., 2019, Национально‑культурное наследие в урбанонимии Беларуси и Франции, [в:] Ономастика Поволжья: материалы XVII Международной научной конференции (Великий Новгород, 17–20 сентября 2019 года), ред. Л. В. Васильев и др., Великий Новгород, с. 377–381.] | pl |
dc.description.references | Eloeva F.A., Perehvalʹskaâ E.V., Sausverde È., 2014, Metafora i evrističeskaâ funkciâ âzyka (byvaet li âzyk bez metafor), „Voprosy âzykoznaniâ”, No. 1, s. 78–99. [Елоева Ф.А., Перехвальская Е.В., Саусверде Э., 2014, Метафора и евристическая функция языка (бывает ли язык без метафор), «Вопросы языкознания», № 1, с. 78–99.] | pl |
dc.description.references | Golev N.D., Dmitrieva L.M., 2008, Edinstvo ontologičeskogo i mentalʹnogo bytiâ toponimičeskoj sistemy (k problematike kognitivnoj toponimiki), „Voprosy onomastyki”, No. 5, s. 5–17. [Голев Н.Д., Дмитриева Л.М., 2008, Единство онтологического и ментального бытия топонимической системы (к проблематике когнитивной топонимики), «Вопросы ономастики», № 5, с. 5–17.] | pl |
dc.description.references | Grzegorczykowa R., 1993, Znaczenie wyrażeń a wiedza o świecie, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin, s. 73–82. | pl |
dc.description.references | Kaleta Z., 1998a, Gramatyka onomastyczna w ujęciu kognitywnym, [w:] Najnowsze przemiany nazewnicze, red. E. Jakus‑Borkowa, K. Nowik, Warszawa, s. 241–253. | pl |
dc.description.references | Kaleta Z., 1998b, Językoznawstwo kognitywne i nauka o wartościach a nazwy własne, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 34, s. 157–177. | pl |
dc.description.references | Kopač O.I., 2018, Topoznak: leksičeskaâ motivaciâ vs grammatičeskaâ denotaciâ, [v:] Regionalʹnaâ onomastika: problemy i perspektivy issledovaniâ, red. A. M. Mezenko, Vitebsk, s. 21–24. [Копач О.И., 2018, Топознак: лексическая мотивация vs грамматическая денотация, [в:] Региональная ономастика: проблемы и перспективы исследования, ред. А. М. Мезенко, Витебск, с. 21–24.] | pl |
dc.description.references | Kûršunova I.A., 2019, Novye podhody v issledovanii onomastičeskih materialov, [v:] Onomastika Povolžʹâ: materialy XVII Meždunarodnoj naučnoj konferencii (Velikij Novgorod, 17–20 sentâbrâ 2019 goda), red. L. V. Vasilʹev i dr., Velikij Novgorod, s. 73–77. [Кюршунова И.А., 2019, Новые подходы в исследовании ономастических материалов, [в:] Ономастика Поволжья: материалы XVII Международной научной конференции (Великий Новгород, 17–20 сентября 2019 года), ред. Л. В. Васильев и др., Великий Новгород, с. 73–77.] | pl |
dc.description.references | Lech‑Kirstein D., 2019, Językowy obraz świata w dolnośląskich oronimach pochodzących od nazw roślin i zwierząt, [w:] Nazwy własne w języku, literaturze i kulturze, red. A. Rygorowicz‑Kuźma, K. Rutkowski, Białystok, s. 351–365. | pl |
dc.description.references | Lemtûgova V.P., Gaponenko I.O., 2018, Korni naših familij / Karanì našyh prozvìščaǔ, Minsk. [Лемтюгова В.П., Гапоненко И.О., 2018, Корни наших фамилий / Карані нашых прозвішчаў, Минск.] | pl |
dc.description.references | Łuc I., 2016, Konotacje wartościujące w odapelatywnych nazwiskach mieszkańców Śląska Cieszyńskiego (XIX wiek), „Białostockie Archiwum Językowe”, t. 16, s. 191–211. | pl |
dc.description.references | Magda‑Czekaj M., 2016, Świat przyrody widziany przez nazwiska pochodzenia gwarowego, „Onomastica”, t. LX, s. 151–162. | pl |
dc.description.references | Maslova V.A., 2018, Onomastika skvozʹ prizmu lingvokulʹturologii, [v:] Regional ʹnaâ onomastika: problemy i perspektivy issledovaniâ, red. A. M. Mezenko, Vitebsk, s. 27–31. [Маслова В.А., 2018, Ономастика сквозь призму лингвокультурологии, [в:] Региональная ономастика: проблемы и перспективы исследования, ред. А. М. Мезенко, Витебск, с. 27–31.] | pl |
dc.description.references | Matusiak‑Kempa I., 2012, Wartości moralne utrwalone w nazwiskach odapelatywnych na Warmii (XVI–XVIII w.), „Prace Językoznawcze”, t. XIV, s. 187–197. | pl |
dc.description.references | Matusiak‑Kempa I., 2019, Nomen omen. Studium antroponimiczno‑aksjologiczne, Olsztyn. | pl |
dc.description.references | Mrózek R., 2006, Apelatywna sfera językowa a sfera onimiczna – przed- i poglobalizacyjny problem onomastyki, [w:] Onimizacja i apelatywizacja, red. Z. Abramowicz, E. Bogdanowicz, Białystok, s. 153–163. | pl |
dc.description.references | Raszewska‑Klimas A., 2019, Cognitivism as a Method of Interpreting Anthroponyms, “Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodowska. Sectio FF Philologiae”, vol. XXXVII, No. 1, pp. 167–176. | pl |
dc.description.references | Rejter A., 2006, Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo‑komunikacyjne konteksty potoczności, Katowice. | pl |
dc.description.references | Rutkowski M., 2007, Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii, Olsztyn. | pl |
dc.description.references | Skowronek K., 1997, Polskie nazwiska a kultura. Propozycja badań kognitywnych, „Biuletyn PTJ”, t. LIII, s. 145–156. | pl |
dc.description.references | Suprun V.I., 2019, Funkcionalʹnaâ i associativnaâ onomastika, [v:] Onomastika Povolžʹâ: materialy XVII Meždunarodnoj naučnoj konferencii (Velikij Novgorod, 17–20 sentâbrâ 2019 goda), red. L. V. Vasilʹev i dr., Velikij Novgorod, s. 100–105. [Супрун В.И., 2019, Функциональная и ассоциативная ономастика, [в:] Ономастика Поволжья: материалы XVII Международной научной конференции (Великий Новгород, 17–20 сентября 2019 года), ред. Л. В. Васильев и др., Великий Новгород, с. 100–105.] | pl |
dc.description.references | Tabakowska E. (red.), 2001, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków. | pl |
dc.description.references | Tabakowska E., 2004, Kognitywizm po polsku – wczoraj i dziś, Kraków. | pl |
dc.description.references | Taylor J.R., 2001, Kategoryzacja w języku, przekł. A. Skucińska, Kraków. | pl |
dc.description.references | Tokarski R., 1999, Językowy obraz świata w metaforach potocznych, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 65–81. | pl |
dc.description.references | Tresidder J., 2001, Symbole i ich znaczenie, przekł. Z. Dalewski, Warszawa. | pl |
dc.description.references | Kopaliński W., 2001, Słownik symboli, Warszawa. | pl |
dc.description.volume | 24 | pl |
dc.description.firstpage | 191 | pl |
dc.description.lastpage | 217 | pl |
dc.identifier.citation2 | Studia Wschodniosłowiańskie | pl |
dc.identifier.orcid | 0000-0002-5709-3469 | - |
Występuje w kolekcji(ach): | Artykuły naukowe (WFil) Studia Wschodniosłowiańskie, 2024, tom 24 |
Pliki w tej pozycji:
Plik | Opis | Rozmiar | Format | |
---|---|---|---|---|
SW_24_2024_M_Mordan_Familii_Podlaszja_kognitiwnyj_aspiekt.pdf | 276,83 kB | Adobe PDF | Otwórz |
Pozycja ta dostępna jest na podstawie licencji Licencja Creative Commons CCL