Wojenne losy sądowników białostockich w świetle postępowań o uznanie za zmarłego i o stwierdzenie zgonu prowadzonych w Sądzie Grodzkim w Białymstoku w latach 1946–1950

Abstract

Artykuł prezentuje losy ofiar II wojny światowej wśród przedstawicieli białostockiego wymiaru sprawiedliwości. Zostały one odtworzone na podstawie akt sądowych postępowań o uznanie za zmarłego i o stwierdzenie zgonu, prowadzonych w Sądzie Grodzkim w Białymstoku w latach 1946–1950. Postępowania te odbywały się na podstawie procedury przewidzianej w dekrecie z dnia 29 sierpnia 1945 r. Prawo osobowe. Odnaleziono osiem akt spraw sędziów, adwokatów, komorników oraz pracowników administracyjnych: Karola Wolisza, Cezarego Pochodowicza, Stanisława Wykpisza, Henryka Jaromy, Juliana Powojskiego, Bolesława Jana Stokowskiego, Stefana Dolińskiego oraz Kiwy Tesfue. Większość wymienionych była ofiarami systemu sowieckiego, wśród nich są oficerowie rezerwy zamordowani w Katyniu. Ofiarami mordów nazistowskich byli natomiast pracownicy administracyjni sądów. Ustalone osoby nie są jedynymi ofiarami wojny wśród sądowników białostockich. Artykuł wymienia przykładowo dwóch ważnych przedstawicieli: żołnierzy ruchu oporu, z których jeden został zamordowany w wyniku procesu w czasach komunistycznych. Badania w tym zakresie będą kontynuowane.

The article presents the fate of World War II victims among the Bialystok judiciary. The fate has been reconstructed on the basis of the files of court proceedings for recognition of death and declaration of death, conducted in the Bialystok Municipal Court [Sąd Grodzki w Białymstoku] in 1946–1950. These proceedings were held on the basis of the procedure prescribed by the Decree of 29 August 1945 Personal Law. Eight case files of judges, attorneys, bailiffs and administrative staff were found of: Karol Wolisz, Cezary Pochodowicz, Stanisław Wykpisz, Henryk Jaroma, Julian Powojski, Bolesław Jan Stokowski, Stefan Doliński and Kiwa Tesfue. Most of them were victims of the Soviet system, among them there are reserve officers murdered in Katyn. Among the victims of Nazi murder, however, there were administrative employees of the courts. The identified individuals are not the only war victims among Bialystok’s court officials The article mentions, for example, two important representatives: resistance soldiers, one of whom was murdered following a trial during the communist era. The research concerning this topic will be continued.