Zasady wyłaniania członków emigracyjnej Rady Narodowej (1939–1990)

Abstract

Rada Narodowa została powołana na mocy wydanego 9 grudnia 1939 roku dekretu O utworzeniu Rady Narodowej i pełniła funkcję emigracyjnego quasi‑parlamentu do czasu podziału polskiej emigracji niepodległościowej w 1954 roku na obóz skupiony wokół prezydenta Augusta Zaleskiego i stronników Rady Trzech. Po prawie 20 latach przerwy instytucję tę odtworzono w 1973 roku, a więc już po zjednoczeniu obu ośrodków emigracyjnych, a jej funkcjonowanie oparto na nowych zasadach określonych przez dekret z 29 maja 1973 roku. Celem badawczym było wykazanie, że od połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku próbowano w łonie władz emigracyjnych podejmować działania legislacyjne, które miały zaradzić „deficytowi demokracji” w wyłanianiu organów emigracyjnego państwa polskiego i włączyć w ten proces szerszą grupę polskich emigrantów. Opierając się na przepisach dekretu z 9 grudnia 1939 roku, dekretu z 29 maja 1973 roku oraz trzech ordynacji wyborczych do Rady Narodowej kolejno z 1977, 1983 i 1988 roku autor omawia procedurę powoływania członków tego emigracyjnego quasi‑ parlamentu. Pierwsza część pracy została poświęcona Radzie Narodowej funkcjonującej w okresie wojny i w pierwszej dekadzie po jej zakończeniu. Natomiast w dalszej części pracy podjęto próbę omówienia przepisów regulujących sposób wyłaniania członków Rady Narodowej odtworzonej po zjednoczeniu obu konkurujących dotychczas z sobą ośrodków emigracji niepodległościowej w drugiej połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku.

The National Council was established pursuant to the decree “On the Establishment of the National Council” issued on December 9, 1939, and served as an émigré quasi-parliament until the Polish independence emigration was divided in 1954 into a group gathered around President August Zaleski and supporters of the Council of Three. After a break of almost 20 years, this institution was recreated in 1973, i.e. after the unification of both emigration centres and its functioning was based on new principles defined by the decree of May 29, 1973. The research goal was to demonstrate that since the mid-1970s, attempts had been made by the emigration authorities to take legislative action to remedy the “democratic deficit” in selecting the bodies of the Polish emigration state and to include a wider group of Polish emigrants in this process. Based on the provisions of the decree of December 9, 1939, the decree of May 29, 1973 and three electoral regulations for the National Council from 1977, 1983 and 1988, the author discusses the procedure for appointing members of this émigré quasi-parliament. The first part of the work was devoted to the National Council functioning during the war and in the first decade after its end. However, in the further part of the work, an attempt was made to discuss the regulations governing the method of selecting members of the National Council, which was recreated after the unification of the two previously competing centres of independence emigration in the second half of the 1970s.