REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/17405
Tytuł: Świętochowski versus Ochorowicz. Spór o duszę: początki
Inne tytuły: Świętochowski versus Ochorowicz. Dispute over the soul: origins
Autorzy: Janicka, Anna
Słowa kluczowe: Julian Ochorowicz
Aleksander Świętochowski
science
positivism
esotericism
methodology
dogmatism
Data wydania: 2023
Data dodania: 24-paź-2024
Wydawca: Wydawnictwo Prymat
Źródło: Młoda Polska ezoteryczna. Studia, redakcja tomu: Marcin Bajko, Jarosław Ławski, Urszula M. Pilch, Białystok 2023, s. 77-102
Seria: Przełomy, Pogranicza;52
Konferencja: Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Młoda Polska ezoteryczna. Metamorfozy poetyki – idee – osobowości”, Białystok 17 maja 2022
Abstrakt: The article presents the history of the dispute over the concept of science and methods of studying psychic phenomena (soul and spirit, as it was said in the 19th century), which broke out between Julian Ochorowicz (1850–1917), Aleksander Świętochowski (1849–1938) and Feliks Bogacki (1847–1916), who supported the latter. The dispute concerned the foundations of positivism in Poland as a philosophy, a scientific method, and an idea intended to change social, literary life. Ochorowicz was attacked by the editors of the magazine he had worked with („Przegląd Tygodniowy”) since his debut in 1867 (he was 17 at the time). The polemics with his theses occurred after the publication of the book Wstęp i pogląd ogólny na filozofię pozytywną (Warsaw 1872), the ideas of which the philosopher and psychologist practically developed in the treatise Duch i mózg. Studium psychofizjologiczne (Warsaw 1872). Ochorowicz advocated for pluralism of currents and methods within the positivist wind, an anti-dogmatist. He challenged the authority of Littre and Comte as the fathers of this current. Świętochowski perceived this not only as an attack on his leadership in the camp of young Warsaw positivists but also on the foundations of the scientific method. The evolution of the views of both thinkers was soon to have Świętochowski experiencing an acute crisis of faith in science as the basis of the positivist worldview, which he expressed in Dumania pesymisty (1876). Ochorowicz soon became a researcher not only of phenomena in the field of scientifically understood psychology but also from the sphere of occultism, mediumism, and spiritism, which he expressed in the five-part work Zjawiska mediumiczne (Warsaw 1913–1914). However, he was remembered not only as a talented publicist and essayist but also as a pioneer of psychology methodology, criminology and one of the pioneers of… television.
Afiliacja: Katedra Filologicznych Badań Interdyscyplinarnych, Uniwersytet w Białymstoku
Nota biograficzna: ANNA JANICKA – dr hab., prof. Uniwersytetu w Białymstoku, pracuje w Katedrze Filologicznych Badań Interdyscyplinarnych na Wydziale Filologicznym. Zainteresowania badawcze: literatura polska II połowy XIX wieku, modernizm, twórczość Gabrieli Zapolskiej, kultura polska w jej związkach z kulturami Wschodniej Europy. Współredagowała m.in. tomy: Pogranicza, cezury, zmierzchy Czesława Miłosza (Białystok 2012); Żeromski. Tradycja i eksperyment (S. I, Białystok 2013); Starość. Doświadczenie egzystencjalne – temat literacki – metafora kultury (t. 1–2, Białystok 2013); Przemiany dyskursu emancypacyjnego kobiet, (S. I: Perspektywa środkowoeuropejska; S. II: Perspektywa polska, Białystok 2019); Pozytywiści warszawscy: „Przegląd Tygodniowy” 1866–1876, S. I: Studia, rewizje, konteksty, Białystok 2015, S. II: Świat, Europa, Polska, Białystok 2020. Wydała monografie: Sprawa Zapolskiej. Skandale i polemiki (Białystok 2013), Tradycja i zmiana. Literackie modele dziewiętnastowieczności: pozytywizm i „obrzeża” (Białystok 2015), Modernìstka z Volinì: pro tvorčìstʹ Gabrìelì Zapolʹsʹkoï: monografìâ (Kiiv 2017). Edytorka [z Pauliną Kowalczyk] Kwiatu śmierci. Powieści kryminalnej ze stosunków krakowskich w dwóch tomach Gabrieli Zapolskiej (Białystok 2015). Zaangażowana we współorganizowanie Olimpiady Literatury i Języka Polskiego na Białorusi (od 1997) i Łotwie (od 2012). Kierowała w latach 2014–2020 grantem NPRH na badania nad środowiskiem młodych pozytywistów warszawskich z kręgu „Przeglądu Tygodniowego” (1866–1876). W roku 2021 ukazała się pod jej redakcją w ośmiu woluminach naukowa edycja publicystyki pozytywistycznej: „Przegląd Tygodniowy” 1866–1876. Teksty, analizy, komentarze. Mieszka w Białymstoku.
URI: http://hdl.handle.net/11320/17405
ISBN: 978-83-7657-498-1
metadata.dc.identifier.orcid: 0000-0003-0289-3706
Typ Dokumentu: Book chapter
Właściciel praw: ©Copyright by: Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2023
Występuje w kolekcji(ach):Materiały konferencyjne (WFil)
Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Młoda Polska ezoteryczna. Metamorfozy poetyki – idee – osobowości”, 17 maja 2022

Pliki w tej pozycji:
Plik Opis RozmiarFormat 
A_Janicka_Swietochowski_versus_Ochorowicz.pdf197,36 kBAdobe PDFOtwórz
Pokaż pełny widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)