Kresy a Polska Wschodnia. Dziedzictwo położenia przygranicznego

Abstract

W świadomości społecznej Kresy są kojarzone najczęściej jako miejsce malownicze, spokojne oraz powiązane z epoką romantyzmu w Polsce i dziełami Adama Mickiewicza. Obraz ten nie odbiega od rzeczywistości, lecz poza tym Kresy mają inne znaczenie. Przynależność Kresów do Rzeczypospolitej pociągała za sobą określone cechy oraz role w różnych wiekach, co w efekcie prowadziło do instrumentalnego wykorzystania tych ziem przez władze, a nie inwestowania w nie. Dziedzictwo polskich Kresów po wojnie było celowo zacierane przez ówczesny aparat państwowy. Dziś ziemie te znów zaczynają być tematem dyskursu publicznego. Jednakże zmieniła się już ich rola i postrzeganie przez społeczeństwo. Polska Wschodnia jako region nie tworzy jednolitej całości. Badania prowadzone na tym obszarze wskazują na jego różnorodność. Teren ten jest wciąż postrzegany jako opóźniony kulturowo i technologicznie. Jednak nie bez znaczenia są przyrodnicze walory tej części naszego kraju, co sprzyja rozwojowi turystyki na tym obszarze. Polska Wschodnia jest przyrównywana do Kresów. Nie bez przyczyny, ponieważ te dwa obszary mają ze sobą wiele cech wspólnych. Celem artykułu jest przedstawienie dziedzictwa Kresów dla Polski Wschodniej, które nie zawsze wpływa na rozwój wschodniej części naszego kraju. Utożsamianie Kresów z Polską Wschodnią powoduje tę samą ocenę i utrwala podobne postrzeganie tych regionów.

In collective awareness, Poland's Eastern Borderlands function as a peaceful, picturesque place, associated with the era of Romanticism in Poland, particularly the poetry of Adam Mickiewicz. This image is close to reality, but there is much more to the Eastern Borderlands than that. The role that they played for the Republic of Poland kept changing over the course of time but, frequently, the authorities used the land instrumentally instead of investing in it. After the Second World War, the heritage of the Eastern Borderlands was deliberately ignored by the communist regime. Today, these lands are beginning to be the subject of public discourse again. However, their role and the way they are perceived by contemporary Poles have considerably changed. Eastern Poland does not constitute a coherent region. Studies conducted on these territories reveal a wide diversity that exists among its particular parts. In general, the area is still perceived as underdeveloped, both culturally and technologically. On the other hand, the region's unspoilt naturaI resources are favourable to the development of tourism. Eastern Poland is often compared to the Eastern Borderlands, and not without reason, as these regions have a lot of in common. The aim of this paper is to present the heritage of the Polish Eastern Borderlands and its influence on the development of the eastern part of our country, which is not so obvious in spite of the fact that the two are frequently equated.