Теория и практика «политического исихазма» в России в XXI веке

Abstract

The article is devoted to the revival of the so-called “political hesychasm” in the Russian Federation in the 21st century. The key document defining the church’s attitude to politics, society and the state is the “Fundamentals of the Social Concept of the Russian Orthodox Church”, adopted at the Church Council in 2000. The purpose of this article is to clarify the conception of “political hesychasm” by analyzing the “Fundamentals of the Social Concept” and researches published on the issue, as well as to assess the implementation of this conception to modern political and social processes, through comparative and component analysis. The Concept seemed revolutionary for the Russian traditions of relations between church and state. For example, if the state causes citizens to sin, they are called upon to engage in civil disobedience against the sinful state. Participation in government and political activities is permitted only if these activities do not contradict the Christian faith. However, in practice, as the authoritarian regime in Russia strengthened, the Moscow Patriarchate, contrary to its social concept, became dependent on the authoritarian regime and began ideologically serving the political authorities, which contradicts not only hesychasm, but also the very essence of Christianity.

Artykuł poświęcony jest odrodzeniu tak zwanego „hezychazmu politycznego” w Federacji Rosyjskiej w XXI wieku. Kluczowym dokumentem określającym stosunek Cerkwi do polityki, społeczeństwa i państwa są „Podstawy koncepcji społecznej Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej”, przyjęte na Soborze Cerkiewnym w 2000 roku. Celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie koncepcji „hezychazmu politycznego” poprzez analizę „Podstaw koncepcji społecznej” i badań opublikowanych na ten temat, a także ocena zastosowania tej koncepcji do współczesnych procesów politycznych i społecznych poprzez analizę porównawczą. Koncepcja ta wydaje się rewolucyjna dla rosyjskich tradycji stosunków kościelno-państwowych. Na przykład, jeśli państwo zmusza obywateli do grzechu, są oni wzywani do obywatelskiego nieposłuszeństwa wobec grzesznego państwa. Udział w działaniach państwowych i politycznych jest dozwolony tylko wtedy, gdy działania te nie są sprzeczne z wiarą chrześcijańską. Jednak w praktyce, w miarę nasilania się autorytarnego reżimu w Rosji, Patriarchat Moskiewski, wbrew swojej koncepcji społecznej, stał się zależny od autorytarnego reżimu i zaczął ideologicznie służyć władzy politycznej, co jest sprzeczne nie tylko z hezychazmem, ale także z samą istotą chrześcijaństwa.

Статья посвящена возрождению так называемого «политического исихазма» в Российской Федерации в XXI веке. Ключевым документом, определяющим отношение церкви к политике, обществу и государству, являются «Основы социальной концепции Русской Православной Церкви», принятые на Церковном Соборе в 2000 году. Целью данной статьи является уточнение понятия «политический исихазм» путем анализа «Основ социальной концепции»и опубликованных по этой проблеме исследований, а также оценки применения этой концепции к современным политическим и социальным процессамс помощью сравнительного и компонентного анализа. Концепция выглядит революционной для российских традиций взаимоотношений церкви и государства. Например, если государство заставляет граждан грешить, они призываются к гражданскому неповиновению грешному государству. Участие в государственной и политической деятельности допускается только в том случае, если эта деятельность не противоречит христианской вере. Однако на практике по мере усиления авторитарного режима в России Московский Патриархат, вопреки своей социальной концепции, попал в зависимость от авторитарного режима и стал идеологически обслуживать политическую власть, что противоречит не только исихазму, но и самой сути христианства.