Kredyty hipoteczne o stałej oraz okresowo stałej stopie procentowej – ocena dotychczasowej polityki regulacyjnej oraz rekomendacje dla niej

Abstract

Cel – Celem artykułu jest ustalenie kanałów oddziaływania rosnącego wolumenu kredytów hipotecznych o stałej oraz okresowo stałej stopie procentowej na stabilność sektora bankowego, dla którego zagrożeniem może być materializacja ryzyk kredytowego oraz prawnego, związanych z portfelem kredytów hipotecznych oraz sformułowanie rekomendacji dla polityki regulacyjnej w zakresie oferowania przez banki kredytów hipotecznych. Metoda badań – Wykorzystano metodę analizy danych statystycznych i wnioskowania na ich podstawie, krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz pozytywnej analizy ekonomicznej prawa. Wnioski – Udzielanie przez banki kredytów o stałej oraz okresowo stałej stopie procentowej nie musi przyczynić się do wzrostu stabilności sektora bankowego, a w konsekwencji stabilności finansowej. Z jednej bowiem strony w środowisku rosnących stóp procentowych portfel kredytów hipotecznych o stałej stopie procentowej generuje niższe ryzyko kredytowe, z drugiej strony przedpłaty dokonywane w środowisku obniżających się stóp procentowych negatywnie oddziałują na wyniki banków. Oferta kredytów o okresowo stałej stopie procentowej rodzi z kolei ryzyko skokowego wzrostu obciążeń kredytobiorców. W związku z tym polityka regulacyjna powinna uwzględniać aktualny i oczekiwany poziom stóp procentowych, wziąwszy pod uwagę rodzaj stałej stopy procentowej, łączny koszt kredytu w całym okresie jego życia oraz ryzyko skokowego wzrostu raty płatności, którego może doświadczyć kredytobiorca korzystający z kredytu o okresowo stałej stopie procentowej. Ponadto od instytucji nadzorczych oczekiwać można ujednolicenia obowiązków sprawozdawczych firm pożyczkowych, aby ocena zdolności kredytowej dokonywana przez banki obejmowała analizę wszystkich zobowiązań kredytobiorców oraz aspekty behawioralne wynikające z analizy historii relacji z firmami pożyczkowymi. Innym wyzwaniem jest potrzeba ujednolicenia standardów bankowych w zakresie źródeł dochodów, uwzględnianych w ocenie zdolności kredytowej. Od regulacji nadzorczych zależy to, czy ograniczające zmienność kosztów, bardziej przewidywalne kredyty hipoteczne oparte na stałej stopie procentowej przyczynią się do wzrostu stabilności finansowej. Oryginalność / wartość / implikacje / rekomendacje – Artykuł zawiera rekomendacje dla polityki regulacyjnej w zakresie oferowania przez banki kredytów hipotecznych o stałej lub okresowo stałej stopie procentowej, wziąwszy pod uwagę czynniki makroekonomiczne i idiosynkratyczne. Jest to pierwsze opracowanie ukierunkowane na identyfikację przyszłych zagrożeń związanych z brakiem adekwatności pomiędzy opartą na kryterium stałości stopy procentowej strukturą nowo udzielanych kredytów hipotecznych i oczekiwaniami odnośnie do inflacji i zmian rynkowych stóp procentowych.

Purpose – The purpose of this paper is to identify the channels of impact of the growing volume of fixed‑rate or periodically fixed‑rate mortgages on stability of the banking sector, which may be threatened by the materialisation of credit and legal risks associated with the mortgage loan portfolio and to formulate recommendations for regulatory policy for banks offering mortgages. Research method – The method used was that of analysing statistical data and inferring from it, a critical analysis of the literature on the subject and a positive economic analysis of the law. Results – Fixed‑rate and periodically fixed‑rate mortgage lending by banks does not necessarily contribute to stability of the banking sector, and consequently also financial stability. This is because, on the one hand, in an environment of rising interest rates, a portfolio of fixed‑rate mortgages generates lower credit risk, while, on the other hand, prepayments made in an environment of falling interest rates have a negative impact on banks’ performance. On the top of that the offer of periodically fixed‑rate loans raises the risk of a spike in borrowers’ instalments. In relation with that regulatory policy should consider the current and expected level of interest rates, taking into account the type of fixed rate, the total cost of the mortgage over its lifetime and the risk of payment spikes that a borrower using a periodically fixed rate loan may experience. In addition, the regulatory authorities can be expected to harmonise the reporting obligations of loan companies so that banks’ assessment of creditworthiness includes an analysis of all borrowers’ obligations and behavioural aspects arising from an analysis of the track record of relationships with loan firms. Another challenge is the need to harmonise bank standards on the sources of income taken into account in the creditworthiness assessment. It is up to supervisory regulation to determine whether cost‑reducing, more predictable fixed‑rate mortgages will contribute to financial stability. Originality / value / implications / recommendations – The paper provides recommendations for regulatory policy on the offering of fixed or periodically fixed‑rate mortgages by banks, taking into account macroeconomic and idiosyncratic factors. It is the first study aimed at identifying future risks of inadequacy between the fixed‑rate‑based structure of new mortgage lending and expectations of inflation and changes in market interest rates.