Czy dłużnikom żyje się dzisiaj lepiej niż żyło im się za PRL? Uwagi na tle zmian przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących przedmiotowych ograniczeń egzekucji

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest wykazanie, jakie zmiany zaszły w polskim postępowaniu cywilnym w zakresie tzw. przedmiotowych ograniczeń egzekucji sądowej oraz jak te zmiany wpływały na sposób prowadzenia postępowania egzekucyjnego oraz na bierną stronę postępowania egzekucyjnego – dłużnika. W ramach opracowania przedstawiono genezę wprowadzenia do polskiego postępowania cywilnego przedmiotowych ograniczeń egzekucji sądowej, co nastąpiło w 1932 r. w ramach Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. ,,Prawo o sądowem postępowaniu egzekucyjnem’’, a następnie omówiono ewolucję tych przepisów, jaka przebiegała w okresie istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Dawny stan prawny sprzed transformacji ustrojowej porównano w końcowej części artykułu z obecnie obowiązującymi przepisami, co umożliwiło sformułowanie wniosków pozwalających na udzielenie odpowiedzi na postawione w tytule artykułu pytanie. Przeprowadzona analiza uwzględnia argumenty natury systemowej, co pozwoliło na sformułowanie tezy, że zakres przedmiotowych ograniczeń egzekucji uległ znacznemu zwiększeniu od 1932 r., a pewna „inflacja” omawianych przepisów wynika z postępującego rozwoju poziomu życia społecznego. Źródła, które pozwoliły na udzielenie odpowiedzi na pytanie postawione w tytule artykułu to materiały Komisji Kodyfikacyjnej II Rzeczpospolitej, komentarze do Kodeksu postępowania cywilnego z 1930 r., komentarze do Kodeksu postępowania cywilnego z 1964 r., orzecznictwo Sądu Najwyższego, a także inne materiały, takie jak monografie naukowe czy artykuły naukowe dotyczące postępowania egzekucyjnego oraz ograniczeń przedmiotowych egzekucji sądowej.

The paper aims to show what changes have taken place in the Polish civil procedure with regard to the so-called subjective limitations on judicial enforcement, and how these changes have affected the way enforcement proceedings are conducted and how they affected the passive party to the enforcement proceedings – the debtor. The paper presents the origin of the introduction of subjective limitations on judicial enforcement to the Polish civil procedure, which occurred in 1932 within the scope of the Ordinance of the President of the Republic of Poland of 27 October 1932 – the Law on Judicial Enforcement Proceedings, and then discusses the evolution of these regulations that took place during the existence of the People's Republic of Poland. In the final part of the paper the historical legal status is compared with the currently binding provisions, which made it possible to formulate conclusions allowing for an answer to the question raised in the title of the paper. The analysis takes into account the arguments of a structural nature, which made it possible to formulate a thesis that the scope of the enforcement limitations in question has significantly increased since 1932, and a certain “inflation” of the provisions in question results from the progressing development of the level of social life. Sources which made it possible to answer the question posed in the title of this article include the materials of the Codification Commission of the Second Polish Republic, commentaries to the Code of Civil Procedure of 1930, commentaries to the Code of Civil Procedure of 1964, jurisprudence of the Supreme Court and other materials such as scientific monographs or scientific articles on enforcement proceedings and the subject limitations of judicial enforcement.