Przesłanki ogłoszenia upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (upadłości konsumenckiej) w prawie polskim

Abstract

Pomimo zasygnalizowania przez projektodawcę potrzeby podjęcia działań mających na celu zapewnienie osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej możliwości ogłoszenia upadłości już na etapie prac nad projektem ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535), to stosowne regulacje wprowadzone zostały dopiero nowelizacją z dnia 5 grudnia 2008 r. Przesłanki umożliwiające ogłoszenie upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej początkowo uznawane były za niezwykle restrykcyjne, w związku z czym prawodawca kilkukrotnie dokonywał zmian w ich katalogu tym samym zwiększając dostępność tego sposobu oddłużenia dla szerszego grona osób mających problem z terminową spłatą zobowiązań. Zamierzeniem przeprowadzonych w pracy analiz była weryfikacja czy obecna konstrukcja przesłanek umożliwiających ogłoszenie upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zapewnia realizację celów i funkcji instytucji upadłości konsumenckiej. Zwłaszcza mając na uwadze interesy drugiej strony stosunku zobowiązaniowego tj. wierzycieli. Analiza wskazanych zagadnień dokonana została z uwzględnieniem przesłanek obowiązujących w innych wybranych krajach, teorii z zakresu ekonomii behawioralnej oraz dostępnych na rynku finansowym możliwości przeciwdziałania utracie płynności finansowej osób fizycznych.

In spite of the legislative drafter’s indication of the need to take action aimed at providing natural persons not conducting business activity with the possibility of declaring bankruptcy already at the drafting stage of the act of 28 th February 2003 - Bankruptcy and Reorganisation Law, the relevant legal regulations were introduced only by the amendment dated 5 th December 2008. The preconditions for a declaration of the consumer bankruptcy were originally considered to be extremely onerous. In order to increase the availability of debt relief for a larger group of persons experiencing difficulties in paying their debts, the legislator introduced a number of amendments. The analyses conducted as part of this study were designed to determine whether the current preconditions for declaring bankruptcy by natural persons who are not engaged in business activity ensure the achievement of the consumer bankruptcy institution’s goals and performance of its functions. This is of particular importance when considering the interests of the other party to the contractual relationship, i.e., the creditors. The analysis of the specified aspects was carried out taking into account the preconditions that apply in other selected countries, the theories of behavioural economics and the possibilities within the financial market to prevent liquidity problems for natural persons.