Dostęp do akt postępowania przygotowawczego w polskim procesie karnym

Abstract

Problematyka niniejszej pracy koncentruje się wokół rozważań nad kwestią dostępu do akt sprawy na etapie postępowania przygotowawczego w polskiej procedurze karnej. Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie, czy aktualne regulacje w polskim prawie karnym procesowym są zgodne ze standardami wyznaczonymi przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej, Europejską Konwecję Praw Człowieka oraz unijną dyrektywę w sprawie prawa do informacji w procesie karnym. Do analizy hipotezy badawczej posłużono się metodą dogmatyczno-prawną oraz historyczno-opisową a także posiłkowo przedstawiono zarys analogicznej instytucji procesowej w systemie prawnym Republiki Federalnej Niemiec oraz Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. W pracy przedstawiono ewolucję kształtowania się tej instytucji od momentu unifikacji prawa w Polsce oraz zestawniono aktualne regulacje ze standardami międzynarodowymi. Przeprowadzona analiza doprowadziła do wniosku, że instytucja dostępu do akt to jeden z głównych filarów praw przysługujących uczestnikowi postępowania karnego. Wiedza na temat przebiegu postępowania już od najwcześniejszego etapu, zgromadzona w odpowiednim zakresie i czasie, pozwala na ralizację zasady rzetelnego procesu, prawa do obrony oraz zasady równości stron. W tym też aspekcie polska procedura karna wymaga znaczących zmian, by w pełni dostosować jej przepisy do standardów międzynarodowych.

The issue of this PhD thesis focuses on considerations regarding the matter of access to acts’ files during preparatory proceedings in Polish criminal procedure. The main aim of this work was to determine whether current regulations in Polish criminal procedure are legal under standards of Contitution of the Republic of Poland, European Convention of Human Rights an EU-directive on the right to information in criminal proceedings. To analise research hypothesis the dogmatic-legal and historic-descriptive method was used and additionally the outlines of analogous institiotions in legals systems of Germany and the USA was presented. This thesis presents the evolution of this institution since the unification of law in Poland and juxtaposes current regulations with international standards. The analysis leads to the conclusion that institution of access to files is one of main legal pillars which participants of proceeedings are entitled to. The knowledge about the course of the proceedings since the earliest stage, collected in proper scope and time, allows to fulfill the fair trial principle, right to defense and equality of arms principle. Polish criminal procedure requires significant changes in that very aspect to fully implement international standards.