Czy Hodierna z Trypolisu i Jaufré Rudel mogli się spotkać? Pieśni trubadura jako źródło do badań nad historią kobiet

Abstract

Konflikt hrabiego Trypolisu Rajmunda II z żoną Hodierną był jednym z najgłośniejszych, ale też najbardziej tajemniczych skandali obyczajowych w państwach krzyżowych w XII w. Kronika Wilhelma z Tyru informuje ogólnie o jego przebiegu, ale nie podaje przyczyn, wokół których już wówczas narosło wiele plotek. Jedynymi źródłami mogącymi rzucić więcej światła na tę sprawę są pieśni trubadura Jaufré Rudela. Zgodnie z romantyczną wersją wydarzeń zakochał się on w hrabinie Trypolisu, mimo że nigdy jej nie spotkał, i to na jej cześć tworzył swoje poematy. Specjalnie, aby ją poznać, wziął udział w drugiej wyprawie krzyżowej. Zachorował jednak w drodze i zmarł tuż po przybyciu do Ziemi Świętej w ramionach swojej pani. Zazwyczaj badacze jednoznacznie odrzucali tę relację. Większość logicznie zakładała, że trubadur po prostu zmarł podczas podróży morskiej i nigdy Hodierny nie spotkał. Pieśni autorstwa Rudela zdają się potwierdzać ten wniosek. Jednak warto zauważyć, że istotna może tutaj być kolejność chronologiczna owych poematów, które mimo ogólnej wymowy zawierają pewne zaskakujące sformułowania. Zazwyczaj przyjmuje się, że najwcześniej powstały pieśni, które zachowały się w najstarszych rękopisach, co jednak nie musi być kolejnością właściwą. Ułożenie ich w zależności od częstotliwości występowania w manuskryptach może prowadzić do bardzo interesujących, choć równie ryzykownych wniosków.