Ocena zdolności jednostek samorządu terytorialnego do finansowania projektów inwestycyjnych w perspektywie finansowej 2021–2027

Abstract

Cel – Celem badania jest ocena zdolności polskich gmin, powiatów i miast na pra-wach powiatu do finansowania inwestycji w okresie wieloletnich ram finansowych UE 2021–2027. Ze względu na znaczenie tych podmiotów jako inwestorów publicznych ich zdolność do finansowania inwestycji, mających w dużej mierze charakter projektów rozwojowych, jest istotnym czynnikiem wzrostu międzynarodowej konkurencyjności całego kraju. Metoda badań – Badanie polega na konstrukcji modelu prognostycznego, a następnie opracowaniu prognoz kształtowania się przepływów finansowych wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Cztery scenariusze prognoz umożliwiły oszacowanie wpływu zmian poszczególnych założeń na wielkość potencjału inwestycyjnego jednostek samorządu terytorialnego. Wnioski – Prognozy wskazują na symptomy kryzysu finansów samorządowych oraz ryzyko nasilania się niekorzystnych zjawisk. Utrzymanie szybszego tempa wzrostu wydatków bieżących niż dochodów bieżących, przy potrzebach inwestycyjnych wynikających m.in. z konieczności absorbcji środków unijnych, będzie skutkować bezprecedensowym wzrostem zadłużenia. Dotyczy to przede wszystkim miast na prawach powiatu odpowiedzialnych za realizację znacznej części publicznych zadań rozwojowych. Oryginalność / wartość / implikacje / rekomendacje – Badanie zostało oparte na autorskiej metodzie prognozowania procesów finansowych w każdej JST (z wyłączeniem województw). Jego wyniki pozwalają na sformułowanie istotnych wniosków. Wykazano, że w przypadku dużej liczby samorządów realizacja inwestycji na dotychczasowym poziomie będzie możliwa tylko pod warunkiem znacznej redukcji wzrostu wydatków bieżących. W odniesieniu do miast na prawach powiatu konieczne mogą być jednak zmiany samego systemu finansowania.

Purpose – The aim of the research is to assess the capacity of Polish local governments to finance investments in the EU 2021–2027 multiannual financial framework. Due to the importance of local governments as public investors, their capacity to finance invest-ments, which are largely development projects, is an important factor in increasing the international competitiveness of the entire country.Research method – The research consists in the construction of a forecasting model and then preparation of cash flow forecasts for all local governments in Poland. Four forecast scenarios made it possible to estimate the impact of changes in individual assumptions on the size of the investment capacity of local governments.Results – Forecasts indicate some symptoms of the local government finance crisis and the risk of its aggravation. Maintaining a faster growth rate of current expenditure than cur-rent revenue, with investment needs resulting, inter alia, from the necessity to absorb the EU funds, will lead to an unprecedented increase in debt. This relates primarily to poviat -cities responsible for the implementation of a significant part of public development projects. Originality / value / implications / recommendations – The study was based on the authors’ method of forecasting financial processes in each local government (excluding voivodships). Its results allow the formulation of important conclusions. It was shown that in the case of a large number of local governments, the implementation of investments at the current level will be possible only on condition of a significant reduction in the growth of current expenditures. However, with regard to cities with poviat rights, it may be necessary to change the financing system itself.