„Przebudzenie niebieskookiej cierpiętnicy” czy „echo prabab”– o kobietach jako podmiotkach historii (na przykładzie Trialogu i „Wierszy spod lasu” Miry Łukszy)

Abstract

W artykule poddano interpretacji zbiór Wierszy spod lasu (2019) autorstwa białoruskiej poetki mieszkającej na Podlasiu, Miry Łukszy. W analizowanych tekstach wyeksponowane zostało specyficzne, kobiece doświadczenie trudnej historii wschodniego pogranicza. Kobiety, wśród nich sama Łuksza, występują tu w roli aktywnych uczestniczek poszczególnych wydarzeń oraz jako nosicielki – alternatywnej wobec męskich modeli utrwalania przeszłości – pamięci (indywidualnej, rodzinnej, zbiorowej). Pozostają też w ścisłej łączności z przyrodą, stanowiącą zarówno temat wielu utworów, jak również pewien wzorzec twórczości i egzystencji, w której łączą się ludzkie i nie -ludzkie byty. Jako kontekst został potraktowany Trialog zorganizowany w Krynkach w 2021 roku pod hasłem „Białoruś jest kobietą”, dzięki czemu udało się pokazać, jak trudno mówić o historii i polityce poza regułami patriarchalnego dyskursu.

The article interprets the collection Poems from the Forest (2019) by the Belarusian poet living in Podlasie, Mira Łuksza. The analyzed texts highlight a specific female experience of the difficult history of the eastern borderlands. Women, including Łuksza herself, act as active participants of individual events and as carriers of memory (individual, familial, collective) – alternative to male models of preserving the past. They are also in close contact with nature, which is both the subject of many works and a certain pattern of creativity and existence in which human and non -human beings connect. The context was the Trialogue organized in Krynki in 2021 under the slogan “Belarus is a woman”, which made it possible to show how difficult it is to talk about history and politics beyond the rules of patriarchal discourse.