Za stodołą – natura w poezji Elżbiety Michalskiej. Uwagi bardzo wstępne

Abstract

Artykuł jest poświęcony wybranym aspektom natury w tomiku Za stodołą podlaskiej poetki Elżbiety Michalskiej w kontekście jej poetyckiej odmienności. W pierwszej części studium autorka rozważa wyróżniki publikacji kobiecych (wskazując np. staranną szatę graficzną tomów poetyckich) i odnotowuje często stwierdzaną przez krytyków inność, osobność, a nawet dziwność tej twórczości. Zastanawia się nad konsekwencjami dominacji mężczyzn w opiniotwórczych kręgach podlaskiego środowiska literackiego, a co za tym idzie – męskiego pośrednictwa w promowaniu pisarstwa kobiet. Stawia też pytanie o potrzebę konstruowania regionalnej tradycji matrylinearnej (kanonu literackiego matek) i rolę, jaką mogłaby ona odegrać, również w doświadczeniu czytelniczym. Sygnalizuje również związek autodefinicji Michalskiej („dziwadło”, „poetka ludowego undergroundu”) z przemianami tzw. literatury ludowej. W drugiej części artykułu badaczka koncentruje się na zbiorze Za stodołą i zauważonym tam ujęciu natury, którą rozumie nie tylko w sensie przyrodniczym i topograficznym, ale przede wszystkim jako „topos” (D. Haraway), miejsce wspólne piszących. Wskazuje na wątki autotematyczne w tomiku Michalskiej (odniesienia m.in. do Leśmiana i Miłosza) i opisuje jej intertekstualne dialogi z poetami kanonu lektur szkolnych w perspektywie własnej ars poetica autorki ze Złotorii.

The article is devoted to selected aspects of nature in the volume Za stodołą (Behind the Barn), by the Podlasie poet Elżbieta Michalska, in the context of her poetic uniqueness. In the first part of the study, the author considers the distinguishing features of women’s publications (indicating, for example, the careful graphic design of volumes of poetry) and notes the otherness, individuality, and even strangeness of this work, often noted by critics. She reflects on the consequences of the domination of men in the opinion -forming circles of the literary community of Podlasie and the resulting male mediation in promoting women’s writing. She also poses the question about the need to construct a regional matrilineal tradition (the literary canon of mothers) and the role that it could play, also in the reading experience. It also signals the relationship between Michalska’s self -definition (“bizarre”, “poet of the underground folk”) and the transformations of so -called folk literature. In the second part of the article, the author focuses on the collection Behind the barn and the concept of nature presented there, which she understands not only in the natural and topographic sense, but above all as “topos” (D. Haraway), a common place for writers. She points to auto -thematic threads in Michalska’s volume (references to, among others, Leśmian and Miłosz) and describes her intertextual dialogues with poets from the school reading canon, from the perspective of the author’s own ars poetica.