Major dr med. Ludwik Krzewiński – twórca polskiej narkoanalizy

Abstract

Ostatnio, w kilku publikacjach najpierw wzmiankowano (por. T. Dubicki, Samodzielny Referat Techniczy (SRT) Oddziału II Sztabu Generalnego (Głównego) Wojska Polskiego. Geneza, organizacja, personalia, [w:] Sekretna wojna. Z dziejów kontrwywiadu II RP, red. Z Nawrocki, Poznań 2015), a później opisano (J. Widacki, The use of narcoanalisis by Polish counterintelligence in the 1930s, „European Polygraph” 2021, t. 15, nr 1 (53), s. 41-51; Idem: Stosowanie narkoanalizy przez polski kontrwywiad w okresie międzywojennym, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2021, t. 24, nr 13-30), że w latach 30. XX w. Oddział II Sztabu Głównego WP w swej działalności kontrwywiadowczej stosował narkoanalizę („zastrzyki osłabiające wolę”). Jako twórcę polskiej narkoanalizy, tego, który opracował jej recepturę i technikę stosowania wskazywano kpt. dr. Ludwika Krzewińskiego.Niewiele o nim wiadomo i niewiele napisano. Jego biogram nie znalazł się w fundamentalnym, czterotomowym słowniku biograficznym T. Dubickiego i A. Suchcitza (Oficerowie wywiadu WP i PSZ w latach 1939–1945, Warszawa-Łomianki, 2009–2019). Tymczasem, pełna tajemnic biografia tego oficera Oddziału II, jego niezwykłe losy, zwłaszcza po klęsce wrześniowej, nie była dotąd przedmiotem dociekań historyków polskiego wywiadu. Jej odtworzenie wymagało zarówno studiów archiwaliów przechowywanych w Polsce (w Centralnym Archiwum Wojskowym, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Państwowym w Warszawie, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej) jak i poszukiwań w archiwach amerykańskich, a nawet uwzględnienia relacji przypadkowo odnalezionych członków jego rodziny zamieszkałych w Wielkiej Brytanii. Efektem tych poszukiwań i studiów jest niniejszy artykuł.

Several recent publications first mentioned (see: T. Dubicki, Samodzielny Referat Techniczy (SRT) Oddziału II Sztabu Generalnego (Głównego) Wojska Polskiego. Geneza, organizacja, personalia, [in:] Sekretna wojna, Z dziejów kontrwywiadu II RP, ed. Z Nawrocki, Poznań 2015) and later described (Widacki, J., The use of narcoanalysis by Polish counterintelligence in the 1930s, “European Polygraph” 2021, vol. 15, No. 1 (53), pp. 41-51; Idem: Stosowanie narkoanalizy przez polski kontrwywiad w okresie międzywojennym, “Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2021, vol. 24, 13-30) how the Second Department of the General Staff of the Polish Armed Forces used narcoanalysis (“injections debilitating the will”) for counterintelligence purposes in the 1930s. Captain Ludwik Krzewiński, MD, is believed to have been the creator of Polish narcoanalysis, as he designed both the recipes and the technique of their application. Little was known and written about the officer himself, as he even has no separate entry in T. Dubicki and A. Suchcitz’s fundamental four-volume biographical dictionary (Oficerowie wywiadu WP i PSZ w latach 1939–1945, Warszawa–Łomianki, 2009–2019). However, the life history of Krzewiński, and especially the remarkable fate of that officer of the Second Department of the General Staff in the wake of the September 1939 campaign, has as yet not been analysed by the historians of Polish intelligence. Its investigation required examining archives stored both in Poland (Central Military Archives, Archives of New Records (AAN), the State Archive in Warsaw, and the archives of the Institute of National Remembrance) and in the US, as well as inclusion of accounts by members of Krzewiński’s family discovered in the United Kingdom. This article is the product of the research described above.