Determinanty (nie)przejrzystości finansów samorządowych

Abstract

Cel – Celem artykułu jest identyfikacja determinant przejrzystości finansów samorządowych oraz wskazanie, które z nich pozytywnie i negatywnie oddziałują na jej poziom, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w Polsce. Metoda badań – Artykuł ma charakter teoretyczny, jest oparty na przeglądzie literatury przedmiotu z zakresu ekonomii i finansów, organizacji i zarządzania oraz socjologii. Wykorzystano metodę analizy deskryptywnej oraz komparatywnej. Wnioski – Rola sprawozdawczości jednostki samorządu terytorialnego jako źródła użytecznej informacji oraz przepływ informacji o stanie finansów samorządowych i stanie majątku komunalnego między władzą samorządową a mieszkańcami są ograniczone. Częste zmiany regulacji prawa finansów samorządowych zwiększają ich nieprzejrzystość. Centralizacja finansów publicznych zmniejsza samodzielność finansową samorządu terytorialnego i negatywnie wpływa na przejrzystość jego finansów. Oryginalność/wartość/implikacje/rekomendacje – Badania w zakresie oceny przejrzystości finansów samorządowych w Polsce są podejmowane rzadko. W niniejszym artykule zwrócono uwagę na podejście podażowe i popytowe do przejrzystości finansów samorządowych. Zidentyfikowano determinanty przejrzystości finansów jednostek samorządu terytorialnego w ich otoczeniu dalszym (makrootoczeniu): społeczno-kulturowe, polityczno-prawne, ekonomiczne oraz w otoczeniu bliższym (mikrootoczeniu): instytucjonalne.

Purpose – The aim of the article is to identify the determinants of transparency of local government finance and to indicate which of them positively and negatively affect its level, with particular emphasis on the situation in Poland. Research method – The article is theoretical in nature, based on a review of the literature on the subject in economics and finance, organisation and management, and sociology. The method of descriptive analysis and comparative analysis was used. Results – The role of local government reporting as a source of useful information is restricted. The flow of information about the condition of self-government finance and communal assets between the self-government authorities and the inhabitants is limited. Frequent changes in the legal regulations of self-government finance increase its opacity. Centralisation of public finance limits the financial independence of the local government and negatively affects the transparency of its finance. Originality/value/implications/recommendations – Studies on the evaluation of transparency of local government finance in Poland are rarely undertaken. Attention was paid to the supply-side and demand-side approaches to transparency in local government finance. Determinants of financial transparency of local government units were identified in their further environment (macro-environment) in the socio-cultural, political-legal, economic dimension, and in their closer environment (micro-environment) in the institutional dimension.