Doświadczenia emancypacyjne nauczycielek wiejskich w perspektywie filozofii egzystencjalnej Simone de Beauvoir

Abstract

W artykule prezentuję wyniki badań, których celem było poznanie doświadczeń emancypacyjnych nauczycielek pracujących w wiejskich szkołach podstawowych, aby przeanalizować, zinterpretować i wyjaśnić źródła opresji i sposoby jej pokonywania lub osłabiania, a w efekcie wspieranie tej grupy zawodowej w osiąganiu autonomii w poszczególnych wymiarach jej egzystencji. Perspektywę teoretyczną przeprowadzonych badań stanowiły przede wszystkim egzystencjalne tezy Simone de Beauvoir zawarte w rozprawie Druga płeć oraz The Ethics of Ambiguity, a także w jej powieściach, esejach i pamiętnikach. Badania, przeprowadzone przy użyciu metody wywiadu narracyjnego Fritza Schützego, wykazały, że na doświadczaną w polu ekonomicznym, społeczno-kulturowym, historycznym oraz osobistym opresję uczestniczki reagują w sposób niejednoznaczny: godzą się na opresję w określonych obszarach, w innych natomiast walczą o osiąganie nowych praw i pól wolności, przyczyniając się do swojego podmiotowego wyzwolenia, a także emancypacji poprzez edukację uczniów i uczennic.

In this article I present the results of research whose aim was to explore the emancipatory experiences of female teachers working in rural primary schools in order to analyse, interpret, and explain the sources of oppression and the ways of overcoming or weakening it and in effect supporting this professional group in achieving autonomy in particular dimensions of their existence. The theoretical perspective of the conducted research was primarily based on the existential theses of Simone de Beauvoir contained in her treatise ‘The Second Sex’ and ‘The Ethics of Ambiguity’, as well as in her novels, essays, and memoirs. The research, carried out using Fritz Schütze’s narrative interview method, showed that the female participants react ambiguously to the oppression experienced in the economic, socio-cultural, historical, and personal fields: they accept oppression in certain areas, while in others they fight to achieve new rights and fields of freedom, contributing to their subjective liberation and emancipation through the education of male and female students.