Dzieciństwo najbiedniejszych warstw społecznych w Gdańsku w połowie XIX wieku w świetle Wspomnień z młodości ubogiej służącej

Abstract

Artykuł traktuje o dzieciństwie najuboższych warstw społecznych w Gdańsku w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku na przykładzie wspomnień anonimowej autorki niemieckiej, piszącej pod pseudonimem Marie Sansgêne. W części wprowadzającej zostały przedstawione informacje o źródle i jego autorce. Ponadto przybliżono warunki przeżywania dzieciństwa w XIX-wiecznym Gdańsku. W zasadniczej części artykułu ukazano natomiast problematykę dzieciństwa w narracji M. Sansgêne. W tym celu wyróżniono kilka zasadniczych obszarów, takich jak: zakres i charakter opiekuńczo-wychowawczych oddziaływań rodziców wobec dziecka; kształtowanie nawyków związanych z czystością i utrzymaniem porządku; przymus w życiu dziecka; współudział i współodpowiedzialność dziecka w tworzeniu domowego budżetu; realizacja obowiązku szkolnego; zabawy i czas wolny w życiu dziecka.

The article is about the childhood of the poorest social strata in Gdańsk in the 1850s and 1860s based on the example of the memoirs of an anonymous German author, writing under the pseudonym Marie Sansgêne. The introductory part presents information about the source itself and its author. Moreover, the conditions of experiencing childhood in nineteenth-century Gdańsk were presented. The main part of the article presents the issues of childhood in the narrative of M. Sansgêne. To this goal, several basic areas have been distinguished, such as: the scope and nature of parental and educational influences towards a child; shaping habits related to cleanliness and keeping order; coercion in a child’s life; participation and responsibility of the child in creating the home budget; fulfilment of compulsory education; fun and free time in a child’s life.