La question monothélite et l’engagement des Églises d’Occident, plus spécialement celle des Francs jusqu’au synode de Latran (649)

Abstract

Sobór na Lateranie, który rozpoczął się 5.10.649 roku, był odpowiedzią na kryzys spowodowany przez kwestię monoteletyzmu. Jak i z jakich przyczyn doszło do zwołania soboru w Rzymie wyjaśniają wydarzenia, które naznaczyły powstanie i próby wprowadzenia w życie nowej nauki o Chrystusie. Doktryna monoteletyzmu miała na celu zbliżenie katolików i monofizytów mieszkających w imperium bizantyjskim. Debata teologiczna nie koncentruje się już na dwóch naturach w Chrystusie, ale na Jego woli lub energii. Patriarcha Konstantynopola Sergiusz nauczał, że istniała tylko jedna wola w Chrystusie. Działając w jedności z cesarzem patriarcha przyprowadził wielu monofizytów do jedności Kościoła. Było to działanie dla wzmocnienia jedności imperium wobec podbojów dokonywanych przez muzułmanów. Jednak nauka o jednej woli Chrystus została poddana w wątpliwość i ostatecznie uznana jako heretycka. W odkryciu błędnej nauki mieli udział szczególnie Sophrone z Jerozolimy i Maksym z Chrysopolis, zwany Wyznawcą. Próby rozwiązania konfliktu zrodzonego na tle sformułowania wiary w Chrystusa były wielorakie, ale nie przynosiły pozytywnych skutków. Punkt ciężkości wydarzeń znalazł się w Rzymie, gdzie u papieży szukano wsparcia i rozstrzygnięć. Papieże potępili dwa edykty cesarskie Ekthèsis (638) i Typos (648). Ostatecznym ciosem w herezję miał być sobór (649) zwołany przez papieża Marcina I na Lateranie w Rzymie. W zagadnieniu przygotowania Soboru pojawił się wątek o udziale biskupów z królestwa Franków. Szukanie ich wśród uczestników Soboru otwiera pytanie o wagę, jaką miał Kościół frankoński i władcy Franków w oczach papiestwa, zagrożonego heretyckim cesarstwem bizantyjskim. Papież nie zignorował biskupów tych zachodnich krain chrześcijańskich licząc na ich pomoc w pertraktacjach z Kościołem cesarskim. Jednak prawdopodobnie dopiero po soborze mieli mu być użyteczni służąc biegłością w sprawach teologicznych. Audoenus, biskup z Rouen, i Eligius, biskup z Noyon, zostali wydelegowanie przez króla do Rzymu. Nie dotarli tam z powodu Longobardów osiadłych na północy Italii. Miejsce papieża i jego rola w Kościele jest kluczowa w określaniu doktryny wiary. Wraz z innymi biskupami, duchownymi i mnichami, odpowiada drogą synodalną na kryzys monoteletyzmu.

The Lateran Council that began 5th October 649, is an answer to the crisis caused by the question of monothelitism. The reason behind the Council was the events that had marked the beginning and attempts to introduce a new teaching on Christ. The doctrine of monothelitism aimed at a close contact between Catholics and monophysitists. The then theological debate no longer focuses on the two natures within Christ, but on His will and energy. The Constantinopole patriarch Serge taught that Christ had only one will. Acting together with the then emperor, the patriarch led many monophysitists to the unity with the Church. It was done to strengthen the unity of the Empire against Muslims’ invasions.