Fantastyka i religia. Kilka pytań profana

Abstract

Autor artykułu proponuje badanie związków między fantastyką i religią, wykorzystujące mit, a dokładniej modele mitologiczne stanowiące podstawę fantasy oraz science fiction. Najpierw przedstawia założycielski model mitologiczny J. R. R. Tolkiena, któremu przeciwstawia antytezę: mitologiczny model postmodernistycznego zaangażowania, czyli prozę Ursuli K. Le Guin. Triadę uzupełnia antytezy mitologicznej wersja popularna, identyfikowana z książkami Terry’ego Pratchetta. Układ Tolkien – Le Guin – Pratchett znajduje swój odpowiednik w polskiej fantastyce. Zdaniem autora realizują go – odpowiednio – Andrzej Sapkowski, Jacek Dukaj i Jacek Piekara.

The author of the presented text tries to investigate connection between the fantastic literature that uses mythological models as basis of creation of fantasy worlds, and religion. Firstly he presents foundational mythological model in fantasy created by J. R. R. Tolkien which is juxtaposed with antithesis: mythological model of postmodern engagement in works of Ursula K. Le Guin. The triad is complemented with popular version of mythological antithesis – novels of Terry Pratchett. The author argues that the triangle Tolkien – Le Guin – Pratchett has its reflection in Polish literature, namely and accordingly – Andrzej Sapkowski, Jacek Dukaj and Jacek Piekara.