Współczesny apokryf. Recepcja dziejów polskiego romantyzmu w Matce Makrynie Jacka Dehnela

Abstract

Przedmiotem artykułu jest interpretacja powieści Jacka Dehnela Matka Makryna (2014), będącej apokryficzną wersją biografii słynnej dziewiętnastowiecznej oszustki, rzekomej ofiary rosyjskich prześladowań religijnych, która przeniknęła do zbiorowej wyobraźni Polaków jako figura świętej męczennicy, której mityczna biografia została obalona dopiero w 1923 roku. W centrum zainteresowań autora artykułu znalazła się kwestia życiowego doświadczenia bohaterki powieści, wykreowanego w oparciu o jej nieistniejący, rzekomo zaginiony pamiętnik. Odczytując utwór przez pryzmat narzędzi badawczych wypracowanych na gruncie nowej humanistyki, autor przedstawia zbiór zagadnień składających się na literacką kreację tytułowej bohaterki, a tym samym – na przedstawioną w powieści reinterpretację zbiorowego wyobrażenia na temat dziejów polskiego romantyzmu.

The main subject of the article is an interpretation of Polish novel Matka Makryna (2014, eng. Mother Makrine), an apocryphal version of the biography of the famous nineteenth-century fraudster, alleged victim of Russian religious persecution, who has become a part of Polish collective memory as a figure of holy martyr, whose mythical biography got deconstructed only in 1923. The author’s interests center around Makrine’s life experience, created by Dehnel based on her fictional diary. Analyzing the novel using methods provided by new humanities author presents a set of issues that make up the literary creation of the title heroine, and by this – reinterpretation of the collective image of history of Polish Romanticism presented in the novel.