Wolność religijna dziecka a władza rodzicielska

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest analiza zagwarantowanego przez Konwencję o Prawach Dziecka prawa dziecka do swobody myśli, sumienia i wyznania, przedstawiona na tle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczących władzy rodzicielskiej. Temat ten w Polsce jest niejednoznaczny. Polska ratyfikowała Konwencję o Prawach Dziecka wraz z zastrzeżeniami oraz deklaracjami. Deklaracje dotyczyły m.in. właśnie przepisów dotyczących wolności religijnej dzieci. Zgodnie ze stanowiskiem Polski wykonywanie tych praw „dokonuje się z poszanowaniem władzy rodzicielskiej, zgodnie z polskimi zwyczajami i tradycjami dotyczącymi miejsca dziecka w rodzinie i poza rodziną”. Do dziś w tej kwestii istnieje pewien rozdźwięk pomiędzy prawem krajowym a przepisami Konwencji. Polski ustawodawca kładzie nacisk na prawo rodziców do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, a przepisy Konwencji na pierwszym miejscu stawiają autonomię dziecka. Dodatkowym problemem w przedmiotowej materii jest brak szczegółowych przepisów krajowych, które gwarantowałyby dziecku wolność religijną, a także zapewniały możliwość ich egzekucji w praktyce. Ustawodawca nie zawarł też żadnych praktycznych wskazówek, w jaki sposób wolność religijna dziecka miałaby być wykonywana oraz jak określić moment, w którym dziecko będzie na tyle dojrzałe, aby z tych gwarancji skorzystać. Podstawową metodą badawczą zastosowaną była analiza aktów prawnych. Wykorzystano również monografie i prace zbiorowe poświęcone prawu rodzinnemu i komentarze do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ze względu na specyfikę tematu w Polsce brakuje orzecznictwa sądów powszechnych na ten temat.

The purpose of this article is to analyze the child's right to freedom of thought, conscience and religion guaranteed by the Convention on the Rights of the Child, in the background of the parental authority. This topic in Poland is ambiguous. Poland has ratified the Convention on the Rights of the Child with reservations and declarations. The declarations concerned on the rules on children's religious freedom. According to Poland, the exercise of these rights "is performed with respect for parental authority, in accordance with Polish customs and traditions, concerning the place of the child within and outside the family". Moreover, there is a certain gap between Polish Family Law and the provisions of the Convention. The Polish legislator places emphasis on the right of parents to raise children in accordance with their own beliefs, while the provisions of the Convention prioritize the child's autonomy. An additional problem in this matter is also the lack of detailed national regulations that would guarantee religious freedom for children, and also ensure the possibility of exercising these rights in practice. The legislator did not include any practical guidelines on how the child's religious freedom should be exercised and how to determine the moment when the child will be mature enough to take advantage of these guarantees. The basic research method that I used was the analysis of legal acts. I also relied on monographs and collective works devoted to family law. Due to the specific nature of the subject, Poland lacks case law of common courts on this subject.