The cold war and the Women’s International Democratic Federation: defending women’s rights and inspiring women with achievements of the state socialism?

Abstract

This paper is dedicated to the history of the Women’s International Democratic Federation (further WIDF), the influential transnational organization of the period of the Cold War. The scholars who were dealing with the history of this organization have different opinions about its activities and historical role. Indeed, several researches have shown that the federation realized a lot of solidarity work; the federation was important not least with respect to the anti-colonial and anti-racist struggles as well for cooperation between women from inside and outside Europe. But on the other hand, historically this organization was seen as dependent from the Soviet Union or as the organization where Communist ideas and Soviet bloc’s geopolitical interests have played an important role. The aim of this paper is to explore some of the contradictory aspects of the WIDF’s ideology and activities. I use the WIDF’s official publications, first of all, the federation’s journal Women of the Whole World/ Zhenshchiny mira (published from 1951 in English, French, Russian and, later on German, Spanish and Arabic) vis-à-vis the material from the archive in Moscow, belonging to the WIDF’s member organization from the Soviet Union (GARF, Fond of the Committee of the Soviet Women). In this paper I discuss the federation’s use of the achievements of the state socialist countries on the way to women’s emancipation as well as WIDF’s main political concepts and some of their interpretations. Thus, I explore the contradictions with respect to how the concepts as human rights, democracy and women’s rights were used in WIDF’s documents from different periods as well as discuss conflicts connected to their use.

Artykuł poświęcony jest historii Światowej Demokratycznej Federacji Kobiet (ŚDFK), wpływowej międzynarodowej organizacji okresu zimnej wojny. Badacze zajmujący się jej funkcjonowaniem prezentują zróżnicowane opinie na temat działalności i roli historycznej federacji. Z dotychczasowych ustaleń wynika, że ŚDFK oprócz inspirowania Europejek i kobiet z pozostałych kontynentów do walki o ich prawa realizowała wiele projektów solidarystycznych. Niektóre z jej inicjatyw miały wpływ zarówno na proces dekolonizacji, jak i postępy w walce z rasizmem. Jednocześnie organizacja była postrzegana jako zależna od Związku Sowieckiego, jako struktura propagująca idee komunistyczne i geopolityczne interesy bloku wschodniego. Celem tego artykułu jest zbadanie pewnych sprzeczności pomiędzy bazą ideologiczną a praktyczną działalnością ŚDFK. Podstawą do opracowania tematu są z jednej strony publikacje zaczerpnięte z oficjalnego organu prasowego federacji, którym od 1951 r. był periodyk „Kobiety Całego Świata” (ukazywał się w języku angielskim, francuskim, rosyjskim, a później niemieckim, hiszpańskim i arabskim), a z drugiej strony materiały zrzeszonego w ŚDFK Komitetu Kobiet Sowieckich (dostępne w zasobie Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej, w zespole Komitetu Kobiet Sowieckich). W artykule scharakteryzowano główne koncepcje polityczne ŚDFK, jak też skalę wykorzystania do celów propagandowych przez federację osiągnięć państw socjalistycznych. Ukazano też poprzez pryzmat oficjalnych dokumentów federacji z różnych okresów jej działalności zmieniające się interpretacje takich pojęć, jak: demokracja, prawa człowieka, prawa kobiet oraz wynikłe z tego sprzeczności związane z użyciem tych terminów.