Wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym wobec skazanych uzależnionych od środków odurzających lub substancji psychotropowych

Abstract

Praca poświęcona jest nowej instytucji w polskim prawie penitencjarnym - systemowi terapeutycznemu, który został wprowadzony kodyfikacją karną z 1997 r. Praca składa się z części poświęconej zagadnieniom wprowadzającym, 6 rozdziałów oraz podsumowania i postulatów. Rozważania rozpoczęto od omówienia ewolucji postępowania ze skazanymi uzależnionymi od środków odurzających lub substancji psychotropowych w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. W Rozdziale I wyodrębniono cztery cezury czasowe: okres obowiązywania Kodeksu karnego wykonawczego z 1969 r., prace kodyfikacyjne nad kodeksem karnym wykonawczym z 1997 r. W rozdziale II omówiono wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym koncentrując się na: celach wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym, kryteriach kierowania skazanych do systemu terapeutycznego, organach dokonujących klasyfikacji skazanych, trybie umieszczenia skazanego uzależnionego w systemie terapeutycznym, a także indywidualnych programach terapeutycznych. Rozdział III zawiera analizę danych statystycznych dotyczących skazanych uzależnionych od środków odurzających lub substancji psychotropowych. Charakterystyka populacji objęta badaniami zawarta jest w rozdziale IV. W rozdziale V przeanalizowano wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym w świetle badań. Zaś w rozdziale VI omówiono wyniki badań dotyczących systemu terapeutycznego w percepcji skazanych i personelu więziennego. W rozprawie analizowane były kwestie, które budzą najwięcej kontrowersji a także te stwarzające najwięcej problemów, wpływające na efektywność wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym. Rozważania oparte na literaturze przedmiotu oraz przeprowadzone badania empiryczne prowadzą do wniosku, że system terapeutyczny niewątpliwie wzbogaca indywidualizację wykonywania kary pozbawienia wolności, jednak wykonywanie kary pozbawienia wolności w tym systemie w aktualnych realiach i uwarunkowaniach nie jest łatwe. w rozprawie opracowano wnioski i postulaty, których realizacja powinna przyczynić się do ewentualnego usprawnienia funkcjonowania systemu terapeutycznego w kontekście skazanych uzależnionych od środków odurzających, a także do pełnej realizacji zadań postawionych przez ustawodawcę. Koniecznym jest zaznaczenie, że bez zmian i likwidacji wskazanych wad i ograniczeń, instytucja systemu terapeutycznego nie będzie funkcjonowania należycie ani też nie będzie spełniała roli, jaką w zamierzeniu miała pełnić.

This dissertation is on the new institution in Polish penitentiary law - therapeutic system, which was introduced by the 1997 criminal codification. this dissertation consists of some intorductory issues, six chapters, conclusions andrecommendations. Firstly, the evolution of the prozeeding with convicts addicted to intoxicants or psychotropicmedications during imprisonment is discussed. There are four periods distinguished in Chapter One: the 20th interwarperiod, the years 1945-1970, the perod of effectivenees of the Executive Penal Code of 1969, the codification works onthe Executive Penal Code of 1997. Chapter Two discusses the imprisonment in the therapeutic system with special emphasis on: the purposes of administering imprisonment in the therapeutic system, the criteria of its administration, the classification of prisoners by the authorities, the mode of placing convicts the therapeutic system, as well as individual therapeutic programs. Chapter Three contains the analysis of statistical data of convicts addicted to intoxicants or psychotropic medications. The characteristics of the population is presented in Chapter Four. Chapter Five includes the examination of the execution of a sentence of imprisonment in a therapeutic system in the light of research. The results of the research on therapeutic system in the perception of convicts and prison staff are discussed in Chapter Six. The issues which are most controversial or problematic in terms of effectiveness of this solution have been analysed in this dissertation. It can be concluded from the deliberations conducted on the grounds of the literature and empirical studies carried out that the therapeutic system in administering undoubtedly constitutes a valuable tool in individualizing this type of punishment. However, its implementation under present conditions is not easy. Some conclusions have benn drawn and postulates have been formed which may improve the functioning of this institution and also enhance its quality. It needs to be underlined here that unless necessary changesare introduced and constraints removed the institution of therapeutic system will not be as effective as it was planned to be.