Лексика профессиолекта служащих подляшской пограничной охраны

Abstract

Region Podlasia jest zróżnicowany pod względem kulturowym i językowym. Wzajemne oddziaływanie języków: polskiego, rosyjskiego, białoruskiego oraz ich odmian powoduje, że obok oficjalnej terminologii używanej przez straż graniczą funkcjonuje swoista leksyka niespotykana w innych grupach zawodowych. Celem rozprawy była rejestracja i wieloaspektowy opis profesjolektu używanego przez grupę zawodową funkcjonariuszy Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej. Już po wstępnym podziale zebranego materiału okazało się, że rozwój profesjonalizmów zachodzi dwutorowo: powstają one na bazie leksyki własnej języka polskiego i leksyki zapożyczonej z innych języków obcych. Szczególną uwagę poświęcono zapożyczeniom z języka rosyjskiego. Badania pokazały, że obok rusycyzmów, liczną grupę stanowią neologizmy. Badania potwierdzają, że własny język integruje grupę, zarazem odróżniając ją od innych i odzwierciedlając podejście jej członków do otaczającej rzeczywistości. Charakteryzuje go nacechowanie emocjonalne, często stosowana gra słów, występowanie żartów językowych, a także wulgaryzmów. Jest to odmiana ustna, którą cechuje: profesjonalność, tajność, ekspresywność. Przedstawione badania dają praktyczną możliwość przygotowania pełnego słownika profesjolektu funkcjonariuszy Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej. Posłużą także zrozumieniu i badaniom zagadnień związanych z profesjolektami.

The Podlasie region is culturally and linguistically diverse. The interplay of Polish, Russian, and Belarusian languages, as well as their variants, means that apart from the official terminology used by border services, there is a specific lexicon not found in other professional groups. The purpose of the dissertation is the registration and multifaceted description of the lexis and phraseology used by the professional group of officers of the Podlasie Border Guard Unit. After the initial division of the collected material, it was seen that the development of professolects takes place in two ways: they are based on the own lexis of the Polish language and lexis borrowed from other foreign languages. The language integrates the group, at the same time distinguishing it from others and reflecting the approach of its members to the surrounding reality. It is characterized by emotional character, frequently used wordplay, language jokes and vulgarisms. It is an oral variety, which is characterized by professionalism, secrecy and expressiveness. The presented research gives a practical opportunity to prepare a full professolectal dictionary of officers of the Podlasie Border Guard Regional Unit. It will also be used to understand and study issues related to professolects.