Administracja cywilna i wojskowa bizantyńskiej prefektury praetorio Afryki w latach 533-698

Abstract

W dysertacji doktorskiej został podjęty temat kształtowania się administracji bizantyńskiej po rekonkwiście prowincji afrykańskich w latach 30. VI w., aż do podboju arabskiego tego obszaru w końcowych latach VII w. Dla zobrazowania funkcjonowania tej jednostki terytorialnej konieczne było stworzenie ogólnych ram formalno-prawnych, którymi objęte były zarówno urzędy cywilne: prefektura praetorio i namiestnictwa prowincji, oraz wojskowe: magister militum i duces prowincjonalni, a także próba określenia kompetencji poszczególnych urzędników poprzez stworzenie biogramów zarządców cywilnych i dowódców armii w oparciu przede wszystkim o źródła narracyjne. Zasadniczym celem rozprawy było ukazanie ciągłości rozdziału obu rodzajów administracji, w warstwie formalnej dająca pierwszeństwo prefektom praetorio, co nie koresponduje z powszechnym w dyskursie naukowym poglądem o militaryzacji prefektury, która rzeczywiście nastąpiła, ale dopiero w momencie utworzenia w latach 80-90. VI w. egzarchatu. Kolejną postawioną w pracy tezą jest stopniowa dekompozycja cywilnego aparatu administracyjnego w ciągu VII w. i przejmowanie jego kompetencji przez prowincjonalnych dowódców wojskowych, a po najeździe arabskim, objęcie bezpośredniego zarządu nad Afryką przez Konstantynopol. Ponadto powstały po 590 r. egzarchat miał jedynie czasowy charakter, a okresy tzw. interregnum były stosunkowo długie.

The doctoral dissertation picks up on the subject of the formation of Byzantine administration after reconquest of African provinces in the 530s, up until Arabian conquest of that land in late 7th c. To depict the functioning of this territorial unit, it was necessary to create a general formal and legal framework, that included civil institutions: praetorio prefecture and governance of the province, as well as military: magister militum and provincial duces. It also tried to define competences of individual officials by establishing biographical notes of civil administrators and military commanders, primarily based on narrative sources. The principal goal of the dissertation was to demonstrate consistency of both types of administration, in the formal aspect it gave precedence to praetorio prefect. It does not correspond to the belief of militarization of prefecture, which is a common view in scientific discourse. The militarization took place, but only when exarchate was formed in 580s and 590s. Another thesis put forward in the work is the gradual decomposition of the civilian administration during the 7th c. and the taking over of its competences by provincial military commanders, and after the Arab invasion, taking direct control over Africa by Constantinople. In addition, the exarchate created after 590 had only a temporary character, and periods of so-called interregnum were relatively long.