Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego a innowacyjność regionalna na przykładzie okręgów Litwy

Abstract

Rozwój społeczno-gospodarczy oraz innowacyjność stanowią przedmiot analiz teoretycznych oraz badań empirycznych w wielu pracach naukowych. Jednym z priorytetów polityki regionalnej Unii Europejskiej jest zmniejszanie różnic regionalnych poprzez wykorzystanie lokalnego potencjału jako siły napędowej wzrostu gospodarczego w skali całego państwa. Dysproporcje między regionami zmuszają do podjęcia rozważań nad problematyką szukania i analizowania czynników mających wpływ na proces rozwoju regionów. Do najważniejszych czynników rozwoju społeczno-gospodarczego we współczesnej gospodarce zalicza się innowacje, które są najczęściej efektem postępu technicznego. Innowacyjność regionalna, rozumiana jako zdolność do wytwarzania i transferu innowacji jest kluczowym elementem warunkujących konkurencyjność regionów. Badania empiryczne potwierdzają zależność między rozwojem społeczno-gospodarczym regionów a poziomem innowacyjności, które mają charakter sprzężenia zwrotnego. Ważnym problemem jest zagadnienie pomiaru poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego regionów, innowacyjności regionalnej oraz metod analizy zależności między nimi w ujęciu regionalnym. Głównym celem podjętym w danej rozprawie była ocena zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz innowacyjności regionalnej okręgów Litwy, a także określenie związków przyczynowych między rozwojem społeczno-gospodarczym a innowacyjnością regionalną okręgów Litwy w latach 2006-2014. Podjęcie tematu badawczego wynikało z luki metodologicznej związanej z braku spójnej koncepcji pomiaru poziomu społeczno-gospodarczego i innowacyjności okręgów Litwy, a także luki poznawczej dotyczącej kompleksowej oceny zróżnicowania poziomu występowania tych zjawisk ekonomicznych w ujęciu czasowo-przestrzennym. Praca miała charakter teoretyczno-empiryczny. Przegląd literatury i artykulów naukowych pomógł w analizie podstawowych zagadnień dotyczących rozwoju społeczno-gospodarczego i innowacyjności regionalnej. Zdefiniowanie problemu badawczego i przyjęte cele określiły kolejne etapy postępowania badawczego. W pracy jako główną hipotezę badawczą przyjęto: Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego okręgów Litwy pozostaje w istotnym związku funkcjonalnym z procesem kreowania innowacyjności regionalnej, przy czym poziom rozwoju społeczno-gospodarczego uzależniony jest od sytuacji na rynku pracy, poziomu rozwoju gospodarczego i społeczno-technicznego. Podjęty problem badawczy oraz sformułowane hipotezy badawcze poddano procesowi empirycznej weryfikacji za pomocą narzędzi statystyczno-ekonometrycznych na podstawie dostępnych danych Departamentu Statystyki Litwy za okres 2006-2014. W pracy zaproponowano metody ilościowe, głównie taksonomiczne, które w literaturze przedmiotu są często stosowane w celu wyjaśnienia zależności zachodzących pomiędzy procesami i zjawiskami ekonomicznymi. Wielowymiarowa analiza poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz innowacyjności okręgów Litwy została dokonana na podstawie zintegrowanego systemu wskaźników indywidualnych w rozbiciu na poszczególne obszary tematyczne z zastosowaniem metod analizy taksonomicznej. Do analizy związków między rozwojem społeczno-gospodarczym a innowacyjnością regionalną wykorzystano modele ekonometryczne. Przeprowadzone badania pozwoliły na kwantyfikację zależności, które wystąpiły w okręgach Litwy pomiędzy poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego a innowacyjnością regionalną, jak również pomiędzy poszczególnymi ich aspektami. Opracowane wskaźniki poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego okręgów Litwy i innowacyjności regionalnej mogą być wykorzystane do monitorowania poziomu rozwoju regionalnego okręgów Litwy, w tym jako narzędzie wsparcia do tworzenia i ewaluacji strategii rozwoju tych regionów. Praca składa się z sześciu rozdziałów, podsumowania, aneksu metodologicznego oraz bibliografii. Na wstępie przedstawiono cele i hipotezy badawcze opracowania, metodologię badania. Dwa pierwsze rozdziały stanowią teoretyczną część pracy, pozostałe zawierają wyniki badań empirycznych. W kolejnych rozdziałach pozytywnej weryfikacji poddano sześć hipotez szczegółowych, co przełożyło się na pozytywną weryfikację hipotezy głównej. Ważnym wnioskiem z przeprowadzonych badań jest konieczność zmian w systemie statystyki publicznej Litwy. Trudność pozyskania danych oraz niekompletność danych stanowią barierę w podejmowaniu głębszych badań.

Socio-economic development and innovation are the subject of theoretical analysis and empirical research in many scientific works. One of the priorities of the European Union's regional policy is to reduce regional differences by using local potential , as a driver of economic growth on the scale of the whole country. Disparities between regions force us to consider the problems of searching for and analysing factors by affecting the region's development process. The most important factors of socio-economic development in the modern economy include innovations, which are most often the result of technical progress. Regional innovation, understood as the ability to generate and transfer innovations is a key element of the competitiveness-determining regions. Empirical studies confirm the relationship between socio-economic development of regions and the level of innovation, which are feedback of nature. An important problem is the issue of measuring the level of socio-economic development of regions, regional innovation and methods of analysing the relationships between them in a regional perspective. The main objective pursued in a given dissertation was to assess the diversity of the level of socio-economic development and regional innovation of Lithuania's districts, as well as to identify causal links between socio-economic development and regional innovation in Lithuania's districts in 2006-2014. The undertaking of the research topic resulted from a methodological gap related to the lack of a coherent concept of measuring the socio-economic level and innovation of Lithuania's districts, as well as a cognitive gap regarding the comprehensive assessment of the variation in the occurrence of these economic phenomena in terms of time and space. Work was of a theoretical and empirical nature. The review of literature and scientific articles helped in the analysis of basic issues concerning socio-economic development and regional innovation. Defining the research problem and adopted goals determined the next stages of the research procedure. At work as the main research hypothesis: The level of socio-economic development of Lithuania's districts remains in a significant functional relationship with the process of creating regional innovation, while the level of socio-economic development depends on the situation on the labour market, the level of economic and social and technical development. The research problem and formulated research hypotheses were subjected to the process of empirical verification using statistical econometric tools based on available data of the Lithuanian Statistics Department for the period 2006-2014. The paper proposes quantitative methods, mainly taxonomic ones, which in the subject literature are often used to explain the relationships between processes and economic phenomena. A multidimensional analysis of the level of socio-economic development and innovation of Lithuania's districts has been made on the basis of an integrated system of individual indicators broken down into individual thematic areas using taxonomic analysis methods. Econometric models were used to analyze the relationship between socio-economic development and regional innovation. The conducted research allowed for the quantification of dependents that occurred in Lithuania's districts between the level of socio-economic development and regional innovation, as well as between their various aspects. The developed indicators of the level of socio-economic development of Lithuania's districts and regional innovation can be used to monitor the level of regional development in Lithuania's districts, including as a support tool for the creation and evaluation of development strategies of these regions. Work consists of six chapters, a summary, a methodological annex and a bibliography. At the beginning, the research goals and hypotheses, the research methodology were presented. The first two chapters constitute the theoretical part of the work, the remaining ones contain the results of empirical research. In the next chapters, six detailed hypotheses were subjected to a positive verification, which translated into a positive verification of the main hypothesis. An important conclusion from the conducted research is the necessity of changes in the Lithuanian public statistics system. The difficulty of obtaining data and incomplete data constitute a barrier to undertaking deeper research.