Odcieki ze składowisk odpadów komunalnych jako potencjalne źródło zanieczyszczenia środowiska wodnego

Abstract

W pracy podjęto próbę oceny wpływu składowisk odpadów komunalnych na jakość wód podziemnych znajdujących się na ich terenie. Część literaturowa składa się z dwóch rozdziałów. Pierwszy rozdział zawiera informacje na temat funkcjonowania składowisk odpadów komunalnych (MSW). Drugi rozdział charakteryzuje wybrane związki z grupy nowopojawiających się zanieczyszczeń (ECs). Część eksperymentalna składa się z ośmiu rozdziałów. Na początku opisano badane składowiska z województwa podlaskiego, z których zebrano materiał badawczy (odcieki i wody gruntowe). Następne rozdziały opisują stosowane procedury (USAEME-GC/MS i SPME-GC/MS) oraz ich analityczne właściwości. Metody te zastosowano do oznaczania analitów z grupy ECs (produkty higieny osobistej, środki powierzchniowo czynne, farmaceutyki i hormony oraz plastyfikatory) w odciekach i wodach gruntowych. Przeprowadzono także szereg oznaczeń podstawowych parametrów fizykochemicznych (pH, przewodność elektrolityczna właściwa, ChZT, BZT, zawiesina ogólna, OWO, rozpuszczony węgiel organiczny, azot ogólny i azot ogólny w formie rozpuszczonej, fosfor ogólny i ortofosforany) w badanych próbkach środowiskowych. Wyznaczono również ryzyko środowiskowe związane z obecnością ECs w analizowanych matrycach dla trzech poziomów troficznych. Wpływ analizowanych składowisk na jakość wód podziemnych określono na podstawie stężenia związków z grupy ECs w wodach oraz w oparciu o podstawowe parametry fizykochemiczne, stosując dwa wskaźniki jakości wody: wskaźnika zanieczyszczenia wód gruntowych przez składowisko (LWPI) oraz wskaźnika Nemerowa (PI).

This paper attempts to assess the influence of municipal landfill sites on the quality of groundwaters located on their premises. The literature part consists of two chapters. The first part presents information on functioning of the Municipal Solid Waste (MSW) landfill sites. The second chapter characterises selected compounds from the emerging contaminants (ECs) group. The experimental part consists of eight chapters. In the beginning three MSW landfills from Podlaskie voivodship were described, where research material was collected (leachates and groundwaters). The next chapters describe used procedures (USAEME-GC/MS and SPME-GC/MS) as well as their analytical characteristics. These procedures were applied to determination of analytes from ECs groups (personal care products, surfactants, pharmaceuticals and hormones and plasticizers) in leachates and groundwaters. A series of determinations of basic physicochemical parameters (pH, electrolytic conductivity, COD, BOD, total suspended solids, total organic carbon, dissolved organic carbon, total nitrogen and total dissolved nitrogen, total phosphorus, orthophosphates) was carried out in examined environmental samples. There were also designated environmental risk connected with presence of ECs in analysed matrices for three trophic levels. The influence of analysed MSW landfills on the quality of groundwaters was determined on the basis of the concentration of ECs group compounds in waters and basic physiochemical parameters using two water quality indicators: landfill water pollution index (LWPI) and Nemerow index (PI).