Instytucje formalne i nieformalne. Skutki antynomii

Abstract

W artykule zaprezentowano badania autorki nad systemem instytucjonalnym gospodarki, w tym nad relacjami między instytucjami. Celem badań było wskazanie przejawów antynomii instytucji formalnych i nieformalnych. Analizę przeprowadzono na przykładzie polskiej gospodarki na tle wybranych krajów. Fundamentalna kwestia sprawności systemu instytucjonalnego dotyczy zależności zachodzących na linii: instytucje formalne a nieformalne. Antynomia między nimi stanowi „tarcie” w kreowaniu spójnych bodźców przez ten system. Powstanie i narastanie konfliktu między instytucjami formalnymi i nieformalnymi staje się barierą rozwoju gospodarczego, ogranicza inwestycje i przedsiębiorczość poprzez spadek zaufania do innych instytucji i do państwa. Głównym przejawem dysonansu między instytucjami w Polsce jest niski stopień zaufania społecznego i akceptacji prawa. Zasadniczymi tego powodami są nieprzejrzystość i wysoki stopień skomplikowania prawa oraz erozja instytucji nieformalnych.

The article presents author’s research on the institutional system of economy, including the relations among institutions. The aim of the research was to show the antinomy of formal and informal institutions. The analysis was conducted on the example of Polish economy based on chosen countries. A fundamental problem of the efficiency of the institutional system refers to the relation happening between formal and informal institutions. The antinomy between them is “friction” in the creation of consistent incentives by this system. Coming into being and increasing of the conflict between formal and informal institutions is a barrier of economic development, limits investments and enterprise through the decrease of trust towards the others and the state. The main manifestation of conflict among institutions in Poland is low level of social trust and law acceptance. Its fundamental reasons are opacity and high level of law complication as well as the erosion of informal institutions.